Tub a veuid

Ël tub a veuid (o vàlvola termoiònica) a l'é un dispositiv eletrònich ch'a deuvra n'ambient ëd veuid për gestì ël moviment dj'eletron tra d'elétrod. A l'é stàit essensial ant lë svilup ëd radio, televisor, e ij prim computer, prima che ij transistor a-j sostituisso. Ancheuj, a l'é ancora dovrà an aplicassion speciaj com amplificator audio d'àuta qualità e sistema militar.

Stòria

Ij prim esperiment dij tub a veuid a armonto a l'osservassion ëd l'emission termoiònica da part ëd Thomas Edison ant ël 1883. Ant ël 1904, John Ambrose Fleming a l'ha creà ël prim dìod a veuid, dovrà për demodolé signal radio. Ant ël 1906, Lee De Forest a l'ha giontà un ters elétrod (grija) për inventé ël trìod, ch'a l'ha permëttù d'amplifié ij signal. Durant la Sconda Guèra Mondial, ij tub a veuid a son ëstàit dovrà ant ij radar e ij prim computer (es. ENIAC). Ant j'agn Sessanta, ij transistor a l'han sostituì ij tub an vàire aplicassion për via ëd soe dimension pì cite e efissiensa.

Classificassion

Ij tub a veuid as peulo classifichesse për nùmer d'elétrod e fonsion:

Dìod

Doi elétrod (càtod e ànod): a përmet ël passagi ëd corent ant na sola diression.
Aplicassion: Radiodemudolassion, alimentassion a tension costanta.

Trìod

Tre elétrod (càtod, grija, ànod): La grija a contròla ël fluss d'eletron.
Aplicassion: Amplificassion audio e radio, ossillator.

Tetrod e Pentod

Quatr o sinch elétrod: Con grije adissionaj për mejoré prestassion.
Aplicassion: Amplificassion ëd potensa, trasmissor.

Tub catòdich (CRT)

A deuvra un fass d'eletron për creé figure ansima a në scherm.
Aplicassion: Televisor, monitor, oscilloscòpi.

Magnetron

Génera microonde con un camp magnétich.
Aplicassion: Forn a microonde, radar.

**Tàula dij tipo ëd tub a veuid**
Tipo	Elétrod	Aplicassion
Dìod	2	Radiodemudolassion
Trìod	3	Amplificassion
CRT	3+	Televisor

Aplicassion

Comunicassion: Radio AM/FM, trasmissor militar.
Audio: Amplificator për chitara e sistema High-Fidelity.
Militar: Radar, sistema ëd guida.
Medzin-a: Prim aparà a ragg X.
Spassi: Prim sistema ëd comunicassion satelitar.

Amportansa

Ij tub a veuid a l'han marcà l'inissi dl'era eletrònica, an rendend possìbij la radio, la television, e l'informàtica. Malgré sò declin, a l'han un valor stòrich e técnich ancora arconossù, dzortut ant l'audio d'àuta qualità e ant le tecnologìe ch'a deuvro àute potense o frequense. Soa anfluensa as vëdd ant ël lengage modern, con tèrmin com "vàlvola" anco' dovrà ant ël gergh técnich.

Arferiment

Ryder, J. D. (1957). Electronic Fundamentals & Applications. Prentice-Hall.
Stokes, J. (2002). 70 Years of Radio Tubes and Valves. CBI Publishing.
IEEE (1998). Stòria dij tub a veuid ant l'àudio.

Vos corelà