Vìdeo dël calcolator
Ël vìdeo dël calcolator (an anglèis Computer Display o Video Output) a l'é ël sistema ch'a përmet ëd visualisé an forma gràfica o testual j'anformassion processà dal computer. A comprend ël dispositiv ëd visualisassion (monitor), la scheda gràfica (GPU), ij driver e jë standard ëd trasmission dij dat. A l'é essensial për l'antërasion con l'utent e për l'esecussion ëd aplicassion multimojen.
Stòria
[modìfica | modifiché la sorgiss]La visualisassion dij dat dij computer a l'ha avù soa orìgin ant j'agn '50 con ij prim sistema a lus (tub a ragg catòdich, CRT) limità a test sempi. Ant j'agn '70, con l'avent dij microprocessor, a son ëspantiasse le prime schede gràfiche për visualisé figure ëd bassa risolussion. Ant j'agn '80, l'introdussion dë schede com l'IBM CGA e VGA a l'ha marcà n'evolussion vers risolussion pì àute e color. Ant j'agn 2000, le tecnologie LCD e LED a l'han sostituì ij CRT, riduvend ël consum e mejorand la qualità dël vìdeo.
Strutura e Component
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël sistema ëd vìdeo dël calcolator a l'é formà da:
- Unità ëd processament gràfich (GPU): Circuit dedicà a generé e gestì j'imàgine.
- Monitor: Dispositiv d'esposission (CRT, LCD, LED, OLED) con caraterìstiche com risolussion, rinfresch, e contrast.
- Memòria video (VRAM): Memòria specialisà për archivié dat gràfich.
- Conetor: HDMI, DisplayPort, VGA, DVI për coleghé ël monitor a la GPU.
- Driver e Software: Program për gestì j'arserche gràfiche e j'efet visual.
Tipologìe ëd Visualisassion
[modìfica | modifiché la sorgiss]Analògica: Dovrà ant ij vej monitor CRT con conession VGA.
Digital: Standard modern com HDMI e DisplayPort për signal nen comprèis.
Integrà: Scherm tàtij unì al sistema (notebook, tablet).
3D e VR: Visualisassion an tre dimension o realtà virtual.
Usagi Pràtich
[modìfica | modifiché la sorgiss]Oltra a visualisé test e figure, ël vìdeo dël calcolator a serv për:
- Gieugh videolùdich con gràfich avansà.
- Edission ëd filmà e animassion.
- Simulassion sientìfiche o architetòniche.
- Conferense an live streaming.
Avantagi e Svantagi
[modìfica | modifiché la sorgiss]Avantagi: Qualità visual sempe pì àuta, realism ant ij gràfich, sopòrt a aplicassion complesse.
Svantagi: Cost àut dle schede gràfiche avansà, consum ëd energìa, calor generà, e necessità ëd agiornament costant.
Evolussion Tecnològica
[modìfica | modifiché la sorgiss]Ani '90: Introdussion ëd schede 3D com NVIDIA GeForce.
Ani 2000: Passagi a LCD e resolussion Full HD.
Ani 2010: Schede con ray tracing (es. NVIDIA RTX) e monitor 4K.
Al di d'ancheuj: Scherm OLED flessìbij, risolussion 8K, e conession sensa fil (Wi-Fi Direct, Miracast).
Arferiment
[modìfica | modifiché la sorgiss]Johnson, M. (2005). The Evolution of Computer Graphics. TechHistory Ed.
Rossi, P. (2020). Display Technologies: From CRT to Quantum Dot. IEEE Press.