Val ëd Gressoney

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La Val ëd Gressoney (an italian Valle del Lys) a resta na valà lateral dla Val d'Osta, formà da la dòira dël Lys. A pija sò nòm da col ëd sò doi borgh pì gròss: Gressoney-La-Trinité e Gressoney-Saint-Jean. Antra sò abitant a-i son motobin tanti Wàlser.

Stòria

Ij locaj soèns la diso Valèis, ch'a ven da 'nt na rèis germànica dovrà për identifiché ij pòst abità daj roman. A l'é belfé ch'as trata d'un continuo ëd topònim amportà da l'àutra banda dj'Alp, për efet dij tràfich medioevaj. Ansima la val midema, ant ël medioev, a l'é basasse 'l podèj dla ca nobiliar dij Valèis, che da la val a l'han pijàit sò nòm.

Geografìa

Ën montand për la Val d'Osta, costa a resta la prima val a la man drita. Sò confin a son

a nòrd ël Canton Valèis (Svìssera),
a est la val d'Ayas,
a sud-est la Val d'Osta,
a sud e a òvest le provinse 'd Biela e 'd Vërsèj.

Ant la val àuta a-i é cheidun-a dle sime pì àute dël Reusa:

Càstor (4221 m)
Lyskamm òvest (4481 m)
Lyskamm est (4527 m)
Ludwigshöhe (4342 m)
Balmenhorn (4167 m)
Piràmid Vincens (4215 m)

Ën vardand a l'angiù da ste sime a së s-ciàira 'l giassé dël Lys e, pì sota, la dòira col midem nòm.

Borgh e pais

Ën montand da Pont San Martin, as riva ant le tère dla:

Comun-a Montan-a Mont Reusa
peui coj dla Comun-a Montan-a Vàlser Àuta Val dël Lys

Torism

Për la valà a passo l'Àuta via dla Val d'Osta n.1 e 'l Gir dël Reusa.