Édouard Claparède

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Édouard Claparède a l'era nà a Gëneva ai 24 ëd mars dël 1873, an na famija protestanta dla borzoasìa dla sità.
Apress avèj studià al Collège ëd Gëneva, dont a l'ha criticà l'educassion fàita mach an sij lìber, a l'é laureasse an medzin-a dël 1897 a l'Università ëd Gëneva. Antratant, a l'era anteressasse ëd fasson ativa ai problema dla psicologìa sperimental ëd Wundt e Fechner, a travers dl'ansegnament ëd Théodore Flournoy e dle lession ëscotà a Lipsia dël 1892.
Apress la làurea a l'ha aprofondì jë studi an nevrologìa, an tramudand a Paris.

Rintrà a Gëneva, a l'é dedicasse a mostré tanme lìber ansegnant dë psicologìa e a l'ha seghità a travajé ant ël camp ëd la nevrologìa clìnica, dj'arserche ëd laboratòri, dla psicologìa animal e dla psicologìa pedagògica. L'atension për cost setor-sì a l'é vnuje për sò anteresse ant l'arcuperassion dj'artardà e dj'anormaj psìchich, antant che lesend jë studi ëd Karl Groos an sël gieugh ëd j'animaj a l'ha dëscoatà l'amportansa dj'istint ant la vita psìchica, dzortut dle masnà.

Dël 1901, ansema a Flournoy, a l'ha fondà l'arvista Archives de psychologie.
Apress avèj visità a Brussel le realisassion ëd Decroly, a l'ha smonù e dësvlupà la propòsta ëd na scòla a mzura e, për amelioré la formassion pedagògica e psicològica dij magìster, dël 1912 ansema a Pierre Bovet a l'ha fondà a Gëneva l'Anstitù J.-J. Rousseau. Da antlora, Claparède a l'ha mnà soe arserche andrinta a l'anstitù.

Édouard Claparède a l'é mòrt a Gëneva ai 29 dë stèmber 1940.

Sò pensé[modìfica | modifiché la sorgiss]

L'ansegnament pedagògich ëd Claparède a conten sempe l'arciam sientìfich e sperimental dl'arserca psicològica e didàtica. A pensava che l'assion educativa a l'era bon-a si j'educator a j'ero preparà da na mira psicològica e a l'èisso lë spìrit sientìfich da permëttje d'osservé, sperimenté e arnové an continuassion soa vita professional.

Claparède a l'avìa na concession fonsional dla psicologìa: ij process ëpsìchich ch'a formo l'atività dla përcession, dla volontà e dl'anteligensa dël sìngol a son fonsion ëd l'organism vivent ant ël rapòrt antra conossensa, adatament e contròl dl'ambient fenoménich esterior. L'educassion a dev basesse an sjë bzògn e j'anteresse spòtich dël fanciòt, ij sò bzògn orgànich e anteletuaj, për giutelo a dé dle rispòste adate a j'esigense genétiche, naturaj e sossiaj dl'atività.
Ël gieugh a l'é s-ciairà tanme n'utiss, na mediassion antra la vita dlë scolé e l'atività e ël programa scolàstich.

Sò programa dla scòla ativa, ch'a l'ha për pivò la concession fonsional ëd l'educassion, a l'ha 'dcò dij lìmit e d'element nen tant ciàir, parèj dla mancansa d'un rapòrt bin definì antra scòla e sossietà e na concession elitaria dl'educassion.

Euvre prinsipaj[modìfica | modifiché la sorgiss]

L'association des idées (1903)
Psychologie de l'enfant et pédagogie expérimentale (1905, arpublicà an 11 edission)

A l'é n'arcòlta d'artìcoj anté che Claparède a cissa ij magìster a conòsse e studié le masnà e l'ambient sòcio-coltural anté ch'a vivo, për esse bon a arconòsse ël potensial anteletual, le disposission, ël livel ëd dësvlup fìsich e psìchich, jë bzògn, j'anteresse e le motivassion. A smon ij métod che ël pedagogista e ël magìster a devo dovré tanme utiss për soa arserca përsonal continuà. Ij métod dla sperimentassion a son classificà an: métod d'anvestigassion, métod dë mzura dij fenòmeno, métod d'antërpretassion.

L'école sur mesure (1920)

A propon n'ansegnament mirà al sìngol, basà an sna pì granda aderensa dla scòla a j'esigense psicològiche, a jë bzògn, a j'anteresse e a le diferense ant la natura ëd minca masnà.

L'orientation professionnelle, ses problèmes et ses méthodes (1922)
Comment diagnostiquer les aptitudes chez l'écolier (1924)
L'éducation fonctionnelle (1931)

Ambelessì Claparède a arconòss ant j'antuission pedagògiche ëd Jean-Jacques Rousseau le laj dl'educassion fonsional, ch'a organisa e a elàbora torna da na mira sientìfica e psicològica.

Morale et politique ou le vacances de la probité (1940)

Lìber surtì apress soa mòrt e che a cheuj na serie d'artìcoj publicà ansima a Le messager social, andoa Claparède a analìsa con precision j'aveniment polìtich ëd coj agn da na mira psicològica.