Éter

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Le propietà d'onda dla lus dimostrà durant la prima part dël sécol ch'a fa XIX a son ëstàite spiegà da la teorìa eletromagnética dla radiassion ëd Maxwell. A l'era malfé për ij siensià dël sécol ch'a fa XIX capì un moviment d'onda sensa un mojen material për trasmëtte soe vibrassion. Parèj a l'han anventà un mojen, ciamà éter, për la propagassion ëd la lus.

Sòn a l'avìa dle conseguense da verifiché ëd fasson ësperimental:

J'onde ëd lus a devo viagé con n'andi fissà c rëspet a l'éter. Antlora l'andi aparent ëd la lus rëspet a 'n còrp ch'a bogia a travers ëd l'éter a dev esse diferent da c e a dev dipende da l'andi dël còrp.
An fasend djë mzurassion an sj'onde ëd lus, a dev esse possìbil determiné n'andi assolù ëd la Tèra o ëd qualsëssìa àutr còrp.

N'esperiment për determiné ël moviment ëd la Tèra rëspet a l'éter a l'avrìa damanca d'angign motobin sensìbil: l'andi dla Tèra an soa òrbita a l'é d'anviron $3\cdot 10^{4}{\frac {m}{sec}}$ , visadì mach $10^{-4}$ vire l'andi dël signal luminos da dovré ant l'esperiment. Për afronté ës problema, Michelson a l'ha progetà n'anterferòmeter.