Avise (Ca nobiliar)

Da Wikipedia.
(Ridiression da Avis (Ca nobiliar))
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Proget ca nobiliar dël mond Avise
Atestà dël: 1091
Prim personagi atestà: Ugo
Prim tìtol atestà: sgnor d'Avise
Mòt: Qui tost avise, tard se repent
an piemontèis: Chi a decid ampressa as pent pian
al dì d'ancheuj: estint dël 1729


Cola dj'Avise a l'é un-a dle ca pì veje dla val d'Osta, ën essend che soa prima atestassion coma sgnor d'Avise a l'é dël sécol ch'a fa XI. A l'é na famija ch'a l'ha dait vàire përsonagi al goèrn statal, a col religios e a la magistradura.

Stòria dla famija[modìfica | modifiché la sorgiss]

Rèis imperiaj[modìfica | modifiché la sorgiss]

D'Ugo d'Avise a l'é restane la dedission ëd sò féod a l'Imperator Enrich IV. Sò fieul Arnulf d'Avise, vësco d'Osta, e Prior ëd la Colegià ëd Sant Ors a anandia la costrussion dël Ciòstr dla Colegià.

Conflit con ij Savòja[modìfica | modifiché la sorgiss]

Për via ëd sò rapòrt diret con la ca imperial, j'Avise as arfudo dë firmé l'At ëd dedission valdostan dël 1191, che a buta bele che tuti ij feodatari dla val d'Osta sot a ij Savòja. Ën sentendse fòrt dl'anvestidura imperial a-j fan a Tomà I ël disdeuit dë sareje al pont levateuri dël Castel d'Avise an facia, quand a riva a visiteje. Për via ëd lolì a së smon-o ël tìtol ëd Pari.

Dedission a ij Savòja[modìfica | modifiché la sorgiss]

La sitoassion as rangia dë 1243, quand un Guido d'Avise a-j fa at ëd dedission a ij Savòja a Morgex, e peui dël 1269 a ven arconfermà sgnor d'Avise a Sembrancher, ant ël Chiablèis.

Famija dla Stat Savojart e promossion a Baron[modìfica | modifiché la sorgiss]

Dël 1480 Bonifass d'Avise a va con 800 armà a giuteje a Papa Sisto IV, ch'a l'é mnassà da ij Turch Otman. Dël 1552 Antòni d'Avise a firma un tratà ëd neutralità col Règn ëd Fransa a nòm dël Consej dij Trè Stat dël Ducà d'Osta. Dël 1663, an armérit për ij servissi fàit a lë Stat Savojard, Carl Emanuel II a-j fa Baron d'Avise. Dël 1692 ël Baron Fransesch Gàspar d'Avise a l'é un dij ses ostage pijàit dal General De la Hoguette e ëmnà a Chambéry, d'andova a riesso a scapé an na manera ch'a farà nasse vàire legende.

Podèj polìtich e branch dla famija[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ant sël pat d'esse Baron d'Avise, a resto sgnor ëdcò ëd Saint-Nicolas, Arvier e dla Valgrisanche. Ij component dla famija soèns a gionto al nòm comun ëd famija col dë sti teren, për conòsse un branch dla famija da 'nt l'àotr.

Fin dla famija[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël darié mas-cc dla famija a l'é ël Baron Fransesch Gàspar II d'Avise, ch'a meuir dël 1729.

J'arme dla ca[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Avise: arma azura con ansima un leon d'òr ch'a l'ha la lenga rossa
  • Avise-Arvier: midema arma, con ansima na banda nèira trasversal, ch'a pòrta tre reuse d'argent
  • Avise-La Mothe: midema arma, ma la banda a l'é d'òr e le reuse a son rosse.

Bibliografìa[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Pedrini, Ennio (1965). Passeggiata tra i castelli (Val d'Aosta). Turin: Editoriale Pedrini.