Baldassarre Boncompagni Ludovisi

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Matemàtich e stòrich.
Ël prinsi Baldassarre Boncompagni Ludovisi a l'era nà a Roma ai 10 ëd maj 1821, fieul ëd Luis Boncompagni Ludovisi, prinsi ëd Piombin, e ëd Marìa Madlen-a Odescalch.

A l'avìa ancor nen vint agn ch'a l'ha publicà an sël Giornale arcadico ij profij biogràfich d'I. Calandrelli, ch'a l'era stàit sò professor d'òtica e d'astronomìa, e ëd l'astrònom A. Conti. Dël 1843 a l'ha publicà an sël Journal für die reine und angewandte Mathematik na memòria an sj'antëgraj definì.

Sò travaj storiogràfich a l'é anandiasse ant ël 1846 con la publicassion an sël Giornale arcadico ëd l'artìcol Intorno ad alcuni avanzamenti della fisica in Italia nei secoli XVI e XVII. Dël 1851 a l'ha publicà doe biografìe bin soagnà su Platon ëd Tìvoli e Gherard ëd Cremon-a, doi tradutor dël sécol ch'a fa XII ai quaj as duvìa l'antrodussion ëd l'àlgebra ant l'Euròpa ëd l'età ëd mes.
Ant ël 1852 a l'ha publicà ël prim travaj su Leonardo Fibonacci. A l'é stàit pròpe Boncompagni a precisé che la prima edission dël Liber abbaci a l'era dël 1202 e la sconda dël 1228. Sempe chiel a l'ha tirà giù la lista precisa ëd tute j'euvre ëd Fibonacci.

Dal 1868, a soe spèise, Boncompagni a l'ha fàit seurte ël Bullettino di bibliografia e di storia delle scienze matematiche e fisiche.
Sempe a sò fré, a l'ha stampà j'Atti dell'Accademia pontificia dei nuovi lincei e ël Catalogo dei manoscritti della Biblioteca angelica.

Ciamà da Pio IX a fé part dij linceo, con ël neuv regn d'Italia Boncompagni a l'ha arfudà ëd resteje. A l'ha ëdcò arfudà la nòmina a senator a vita ch'a l'avìa ufrije Quintino Sella. Nopà, a l'è stàit sòcio a onor ëd l'Academia dle siense ëd Berlin.

Baldassarre Boncompagni Ludovisi a l'é mòrt a Roma ai 13 d'avril 1894.