Bassignan-a

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.


Bassignan-a
   
Stat:

Italia

Region:

Piemont

Provincia: Provincia ëd Lissandria
Nòm 'n italian: Bassignana
Coordinà: Latitudin: 45° 00′ 13.5′′ N
Longitudin: 8° 44′ 08.7′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 96 m s.l.m.
Surfassa: 28,71 km²
Abitant: 1.674 (2019)
Comun dj'anviron: Aluvion Piòvra, Apsèj, Frascarolo (PV), Gambarana (PV), Ìsola Sant Antòni, Moncasté, Pieve del Cairo (PV), Rivaròn, Suardi (PV), Valensa
CAP: 15042
Prefiss tel.: 0131
Còdes ÌSTAT: 006013
Còdes fiscal: A708 
Sant protetor: Madòna dël Càrmin 
Festa dël borgh: 16 ëd luj 
Comune
Posission dël comun an Piemont


Sit istitussional

Bassignan-a (Bassgnan-na ant la parlà local, Bassignana an italian) a l'é un comun dël Piemont ëd 1.674 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria.

Geografìa[modìfica | modifiché la sorgiss]

Bassignan-a as treuva a la confluensa dël e dël Tani, al sènter ëd na lenga ëd tèra an posission pòch arlevà antrames ai doi fium. Un pont a consent ëd traversé 'l Tani; al contrari a l'é nen possìbil argionze la Lomlin-a an traversand ël Pò, che an costa region a l'é anvironà da bòsch satì e a së spartiss an canaj ant ij quaj as dis ch'as peussa trové l'òr.

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

La piev ëd San Gioann
Ël teritòri 'd Bassignan-a a l'é stàit abità fin da temp motobin antich da popolassion selt-ligurin-e dla tribù che ij roman a ciamavo Marici. An época roman-a ant la region a dovìa alvesse na vila, valadì na tenùa agrìcola abità da aristocràtich o legionari veteran e coltivà da cològn roman, ant l'àmbit ëd la centuriassion ëd Derthona (ancheuj Torton-a). A testimoniansa 'd sòn, a l'han fàit dj'artrovament archeològich d'iscrission sepolcraj. L'istess nòm dël pais a l'é atestà tanme Villa Bassiniana, da l'epònim Bassinus d'orìgin ciarament latin-a. Ant ij sécoj ch'a ven-o apress, ël pais a l'é stàit sede d'ën castrum longobard (coma ch'a mostra la dedicassion a San Michel ëd la cesa dël castel) e a l'é peui passà sota a la giurisdission ëd la Contà 'd Pavìa an época carolingia. Ël cristianésim a l'é spantiasse an coste bande a parte dal IV sécol, grassie a le campagne d'evangelisassion portà anans da san Siro, vësco pavèis. Bassignan-a a l'ha ospità na piev ëd grand estension, prima sota la dipendensa dël vësco 'd Torton-a, peui - dal sécol ch'a fa X - ëd col ëd Pavìa. Na part ëd la piev, dedicà a san Gioann Batista, a l'é ancora ancheuj visìbil al camposant.

Bastion dël castel
La giurisdission ëd Pavìa a ven torna afermà con ij diplòma imperiaj ëd Federich I Barbarossa dël 1164 e 'd sò fieul Enrich IV dël 1191. Sempre dël sécol ch'a fa XII a nass a Bassignan-a na forma d'autogoern sìmil a cola dle Comun-e, ma col but pì specifìch ëd nominé dj'arpresentant ch'a presentèisso, discutèisso e aprovèisso le propòste për la gestion dj'afé d'anteress coletiv. An cost perìod ël pais a l'é soens soasì tanme arfugi dle famije guelfe pavèise, quand che le turbulense polìtiche a na provocavo o consijavo l'esili. Ël castel dël pais a l'era na piassafòrt press che inespugnàbil, dzoratut dal cant stentrional difendù dal Pò e colegà con na ròca da l'àutra riva dël fium, për sicuresse 'l contròl sël pont e le comunicassion con la Lomlin-a.

Dël 6 ëd luj 1322 March Viscont a l'ha batù le milissie guelfe capitanà dal comandant Raimond ëd Cardona, ch'a l'avìo pijà 'l pais l'ann prima. Malgré la vitòria, le trupe angioin-e a son restà a Bassignan-a fin a j'agn Quaranta dël Quatsent, quand che 'l contròl a passa torna sota la giursdission dël Ducà 'd Milan, prima sota ij Viscont, peui - dòp un cit perìod sota ai Savòja - a jë Sfòrsa. col passé dj'agn, ij duca a anfeodo Bassignan-a a pì famije: ai Becarìa, ai Dla Sala, ai Blingé (Bellingeri), ai Del Majno. Dël 1499 le trupe fransèise 'd Luis XII d'Orleans, comandà da Giacomo Trivulzio, a passo j'Alp e a invado l'Italia e a oten-o la capitolassion ëd vàire sità antra le quaj Bassignan-a, ch'a l'é donà dël 1500 a Beatris d'Avalos, marchèisa 'd Vigévan e fomna 'd Trivulzio. Ij fransèis a saran batù da na lega papal a Raven-a e an sla via dl'artorn Gioann dij Médici, ch'a l'era stàit pija përzoné e ch'a vnirà peui papa col nòm ëd Leon X, a ven liberà a Bassignan-a con l'agiut ëd j'abitant dël pòst.

La cesa parochial ëd San Stéo
Dal 1535, con la mòrt ëd Fransesch II Sfòrsa, ël Ducà 'd Milan a ven ancorporà ant le tère imperiaj dl'Imperi Roman Sacrà, sota l'imperador Carl V. Dël 1556 l'imperador a àbdica e a lassa a sò fieul Filip II ël Regn dë Spagna e ij sò possediment italian. Bassignan-a a resta formalment sota a la giurisdission dël Prinsipà 'd Pavìa. Ant ël sécol ch'a fa XVII, ël pais a subiss pì vire distrussion, ravagi e roberìe. A l'inissi dël Setsent, an séguit a la Guèra ëd Sucession Ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, ël pais a ven agregà a jë Stat dël Ducà 'd Savòja, che pòch dòp as tramuda ant ël Regn ëd Sardëgna. Ai 27 dë stèmber dël 1745, nel mes ëd la Guèra ëd sucession austrìaca, a Bassignan-a as combat na bataja importanta ch'a ved da na part le armà fransèisa e spagneula comandà dal maresial Jean-Baptiste Desmarets, marchèis ëd Maillebois, da l'àutra le armà austrìache e piemontise comandà dal general Schullembourg e da Carl Emanuele III ëd Savòja. Ij prim a oten-o la vitòria e a së spantio ant la Pian-a Padan-a, ma ij teritòri perdù a saran vagnà torna l'ann ch'a ven dòp. Bassignan-a a l'é torna teatro 'd guèra dël 1799, d'apress a la calà 'd Napoleon Bon-a-part: le trupe fransèise a vagno contra cole austrìache e russe e 'l general russ Zubakoff a meuir an bataja. Dal 1814, tornà ant ël Regn ëd Sardëgna, Bassignan-a a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e a l'é a cap d'ën Mandament ch'a comprend ëdcò Aluvion Cambià, Moncasté, La Prèja, Pavon ëd Lissandria (ancheuj frassion ëd la Prèja) e Rivaròn. Dël 1929 ël Comun ëd Rivaròn a l'é ancorporà ant ël Comun ëd Bassignan-a, ma a oten torna soa indipendensa aministrativa dël 1948.

Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël sìndich a l'é Eleonora Vischi (dal 27/05/2019).

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]

Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]

  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 01/01/2019 [1].
La pòrta d'intrada dël pais con ël blason