Catedral ëd Palerm

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La catedral ëd Palerm a l'é stàita tirà su a parte dal 1184 për vorèj dl'arsivësco Gualtié Ofamili al pòst ëd na moschea pre-esistenta. Al di d'ancheuj, a l'é l'arzultà ëd na serie ëd restaurassion, gionte e modìfiche fàite ant ël cors dij sécoj. A l'ha n'aspet eclétich, andoa as gropo d'element ëstruturaj àrabo, norman, gòtich e baròch ch'a formo n'ansem dë strasordinari valor architetural.

La catedral a l'é stàita modificà ëd fasson ancreusa da dle restaurassion dirigiùe da F. Fuga ant ël sécol ch'a fa XVIII conforma a jë schema neoclàssich, an tirand su la cùpola an sël transet.

La part da fòra

La fassada, dij sécoj XIV e XV, a l'ha da banda doi cioché archincà ëd motiv scolturaj ëd grand valor, ch'a arciamo dij tema mussulman për soa altërnansa d'element vegetaj e astrat.
Ij pòrti, meridional e setentrional, a son ëstàit fabricà l'un apress l'àutr antra 'l sécol ch'a fa XV e col ch'a fa XVI. Col meridonal (sconda mità dël sécol ch'a fa XV) as duverta vers la piassa e a l'é na realisassion dë stil gòtich catalan ëd grand'amportansa architetural. Le tre arcade ogivaj sostnùe da 'd colòne elegante, a son archincà con richisia e a sosten-o un tìmpan ch'a pòrta dij riliev pressios. Sota 'l pòrti, ël porton d'intrada a l'é n'euvra dël sécol ch'a fa XV ëd Gambara. Ël pòrti setentrional a l'é dël sécol ch'a fa XVI, cand a l'han travajaje dij mèmber ëd la famija Gagini. A presenta un porton dël sécol ch'a fa XVII e a l'é stàit rissistemà ant ël sécol ch'a fa XVIII.

L'andrinta

L'andrinta dla catedral dël di d'ancheuj a l'é motobin diferent da col ëd prima, séghit a le ristruturassion ëd Fuga. A pòrta na marca tut somà neo-clàssica e a l'é dividù an tre navà da na serie ëd pilie, a le quaj a son pogià dle scolture dë stil Gagini ch'a figuro ij sant e ch'a fasìo prima part ëd na strutura absidal demolìa.

Ant la navà ëd drita, andrinta a na sinta a snistra dl'intrada an sla banda dla piassa, as treuvo dle tombe amperiaj e reaj: cole d'Enrich VI (mòrt dël 1197), ëd Federich II (mòrt dël 1250), dl'amperadris Costansa d'Autavila (mòrta dël 1198) e ëd Rugé (mòrt dël 1154).
Andasend anans arlongh la navà 'd drita, la prima capela dita dla Madòna dla litra a goerna na Vèrgin con Bambin dë stil bisantin. Ant la capela ëd Sant Ignassi as peul ës-ciaresse na pitura ëd Novelli: la Vèrgin con sant Ignassi e san Fransesch Saveri. Peui a-i riva la capela dël beà Geremìa, arpresentant ël sant e, an sl'autar, na pitura dël sécol ch'a fa XVIII. Ant la capela dj'arlichie as treuvo l'arlichiari ëd santa Cristin-a, atribuì a lë studi Gagini, e l'arlichiari ëd santa Ninfa, euvra ëd Nibilio Gagini. Apress a-i é la capela ëd san Fransesch ëd Pàula, con dj'euvre dël sécol ch'a fa XVIII ëd G.B. Ragusa e ëd G. Vitaliano. L'autar apress, dl'Assonsion, a mostra n'Assonsion atribuìa a G. Velasquez e dij bass riliev d'Antonello Gagini.
A drita dël presbiteri a-i é la capela ëd santa Rosalìa, andoa na grija an bronz a goerna na nicia con l'arlichiari d'argent ëd la patron-a dla sità. Dle piture dël sécol ch'a fa XIX a archinco le muraje, dij fresch a son present an sle vòlte dël còro e an sël creu absidal.

Da la part a drita dl'àbsid as intra ant la pre-sacristìa e, d'ambelessì, travers na rica pòrta dël sécol ch'a fa XV, a la sala dël tesòr. Costa a goerna ëd pressios oget ëd cult, dij càles, dj'ostensòri, dle miniadure ch'a van dal sécol ch'a fa XIII a col ch'a fa XVIII e d'àutri oget ëd valor.
La sacristìa dij canònich lì-tacà a goerna dij portaj dël sécol ch'a fa XVI. Ant ij locaj dla sacristìa neuva lì-davzin as treuva na Vèrgin.
A snistra as duverta la capela dël Sacrament. A drita as peul amiresse ël mausolé dël vësco Sanseverino dël sécol ch'a fa XVIII, atribuì a G. Pennino.

An tornand andré arlongh la navà dë snistra as rancontra l'autar dël Crocifiss con un Crist ëd bòsch dël sécol ch'a fa XVI e na Vèrgin e Madlen-a atribuìe a Giacomo Serpotta. An sl'autar a son gravà dij bass riliev pressios ëd F. e V. Gagini.
Ant la capela apress as goerna na scoltura dël sécol ch'a fa XV ëd Francesco Laurana; cola dòp a l'é archincà con ël Martiri ëd Sant'Àgata, pitura dël sécol ch'a fa XVII ëd P. Martorana. Doe capele dòp, an sl'autar, a-i é na Santa Cristin-a atribuìa a Velasquez. Ant la penùltima capela l'autar a smon dij bas riliev armarchèivoj dlë studi Gagini.
Ij bassin batesimaj ch'a ven-o apress e dont le scolture a arpresento Adam e Eva a son dl'ancamin dël sécol ch'a fa XIX, euvra dla famija Pennino.

A venta ancor armarché, a la quarta pilia a drita dla navà sentral, un bel bassin d'eva benedìa dël sécol ch'a fa XVI, euvra dij dissìpoj dla famija Gagini. An sla pilia an facia, n'àutr bassin d'autor dësconosssù: cheidun a lo atribuiss a Domenico Gagini, d'àutri a Pietro ëd Bonate.