Discussion ant sla Wikipedia:Community Portal:Na question dë stil

Na question dë stil

A scrivìa Mauro Tosco

Pròpi an rason ëd la visibilità, l'omogeneisassion (la paròla, com i peude capì, am pias gnanca na frisa) lenghìstica dël contnù as rend ancor pì necessaria. I propon-o che j'artìcoj a sio passà a un cit (un paira ëd person-e) Comità ëd Contròl e Codificassion dël Piemontèis (= CCCP !) prima d'esse butà ans la rej. Schers a part, a venta pròpi che da na part is anvento nen le paròle (ël but a dovrìa esse col ëd fesse capì) ma gnanca che j'artìcoj a sio tròp ciairament dle tradussion ("mentaj") da l'italian. Tanme diretor ëd n'arvista an piemontèis i conòsso bin ës problema e i duvoma nen avèjne onta: argoment determinà a son normalment "pensà" an italian (ant la pì part dij cas) o an fransèis/anglèis. Bele dai piemontesista. "Crée" na lenga literaria a veul ëdcò dì creé në stil.

Bòn, la discussion a l'é doèrta. Vardoma sempe, coma a fa Mauro, dë visesse che se da na banda a l'ha 'd sust sërché ëd maraman fé arvive dle paròle squasi dësmentià, da 'nt l'àutra a venta nen sbaruvé la gent parland latin, che già sensa da manca 'd lolì ij piemontèis prima che as n'ancalo a scrive fussa mach che na riga (për por dë fé dij boro e 'd figure da cicolaté) a-i van dj'ere geològiche antreghe --Bèrto 'd Sèra 14:10, 28 Mar 2006 (UTC)

• Ël me sugeriment a l’é ëd dovré ël Coretor Ortogràfich Piemontèis ([varda]) ëd la Ca de Studi Piemontèis. marco106 16:39, 1 Apr 2006 (UTC)
• Coretor. Mi i-l l'hai nen, ma vàire vire am da che sto coretor as ciapa 'n pòch djë sghijon. Për régola, se l'acent a l'é nen ant sla penùltima silaba, e ventrìa scrivlo. Peui le version ëd paròle al coretor as peulo giontesse, che i sapia mi a l'é mach a gaveje che a l'é malfé. A resta ël problema che se a l'é programà a conté giust un boro sò travaj ëd coretor a lo fa nen. --Bèrto 'd Sèra 20:38, 1 Apr 2006 (UTC)
• Come Dissionari mi i fass riferiment a Ël neuv Gribàud e come vocabolari Italian-Piemontèis e come gramatica a Camillo Brero.. Foma 'n esempi. Brero a scriv 'pàgina' e dco Gribàud ma al coretor ai pias nen, a preferiss pagina. Sicome a l’é pì fàcil dovré ël coretor i saria per pagina …. L’important a l’é fé na discussion lesta, pié na decision e fela savèj a tùti . Peui scrivroma pàgina o pagina. marco106 16:39, 1 Apr 2006 (UTC)
• A mi a më smija nen che un boro 'd programa a debia për fòrsa deteje lege a la gramàtica. Pitòst i sërcherìa na stra për rangé 'l coretor. Dissionari e gramàtica. I l'hai j'istess test, e am da che a sio ij pì spantià, almanch ël Gribaud a l'é nen malfé trovelo ëdcò a ca 'd gent che a sta an Piemont ma a l'é nen piemontèisa. Donca a sarìa bel feje arferiment, përchè a resterìa un test già spantià. Andrinta a l'avrà nen tut ëd tut, ma almanch lòn che a l'ha as peul dovresse. Për la gramàtica mi i son d'acòrdi, a më smija motobin ciàira e bin fàita. --Bèrto 'd Sèra 20:38, 1 Apr 2006 (UTC)
• N’àut esempi. Question. Berto a scriv cos-cion. I l’hai nen trovalo da gnun-e part.. Brero a sugeriss cus-cion. Ma dòp avèj proponù question. Che hai pias dcò al Coretor. marco106 16:39, 1 Apr 2006 (UTC)
• I trascrivo ël fonétich ëd ca mia. Ma se i votoma për passé al Gribaud për mi a va bin, tant, se i pijoma l'andi a fé koiné i saroma tùit a dovej cangé chèich-cosëtta dadsà e dadlà. Cus-cion (con la U piemontèisa) i l'hai mai nì vistlo nì sentulo, ma sòn a veul pa dì. Ël Piemont a l'é bel gròss, an sens fonétich --Bèrto 'd Sèra 20:38, 1 Apr 2006 (UTC)

Nominalism piemontèis

Visadì, ant che lenga che i scrivoma ij nòm dij pòst e dle person-e? As capiss, an piemontèis. Mach che... chi va-lo mai a sërchesse Pero 'd Mica ansima a Google? Gnun, almanch për adess. Donca mia propòsta a l'é dë fé an manera che ant na pàgina ij nòm a-i sio sempe ant tute e doe le version. Për lòn i butërìo un quadrèt a la banda drita, con le version dij nòm an "lenga goernativa". Parej Google a jë s-ciàira, ma antant ël nòm gròss i lo butoma giust, che a Pero 'd Mica aj sò temp gnun a l'é mai sognasse dë crijeje "Pietro!", a l'avran pro sempe ciamalo Pero. I chërdo che costa a podrìa esse na polìtica che i podrìo concordé ëdcò ansema a j'àutre edission an lenga nen goernativa, italian-e e nen. Tant ël problema a l'é për tùit midem. --Bèrto 'd Sèra 19:04, 28 Mar 2006 (UTC)

• l'enciclopedia a l'é an piemontèis, ma për esse trovà da na arserca tipo Google a venta che a-i sia na paròla anternassionala. Im spiego: se i faso, andrinta a lenghistica, la vos "alomòrf" (italian "allomorfo"), gnun a sërcherà mai "alomòrf". Se dòp alomòrf i buto (antra parentes?) l'inglèis allomorph e/o ël fransèis allomorphe miraco sì. I son stait ciair? Mauro
• É, bon-a idèja. Contand la distribussion dij piemontèis a lë strangé, i chërdo che a sarìa mej buté na presensa stàndard dij nòm-ciav an anglèis, spagneul, e fransèis, ansema a cola n'italian. --Bèrto 'd Sèra 11:53, 30 Mar 2006 (UTC)
• Bel, buté ansema enciclopedia e dissionari --Mimo
• É, an pràtica a-i ven fòra pròpe lolì --Bèrto 'd Sèra 21:21, 1 Apr 2006 (UTC)

Spassi lenghìstich

A scrivìa Rico ansima a piemontviv

• Ël problema pì gròss ch'a-i é, second mi, a l'è dé un'uniformità linguistica al contenù. Mi a scrive piemonteis i faso queich eror, a-i é chi a scriv an bieleis, e chi a scriv un piemontèis ch'a l'era già vej quandi a vivìa ancora me tris-nòno.
• A saria bel fé che un ëd noi, tra coi ch'a scrivo pi bin e ch'a scrivo an piemonteis dël dì d'ancheuj (mi i penso a l'amiss Davico, tant per nen fé ëd nòm) pitòst che scrive d'articoj, a deuvria fé 'na supervision linguistica, dësnò l'avroma d'articoj scrit con 40 sota-varietà dël piemonteis.

Mi i chërdo che i podoma fé l'un e l'àutr. Visadì buté sù

un sistema dë spassi separà

lòn che an lassa salvé la koiné e dovrela ant jë spassi d'ansegnament, sensa pa feje avnì ël sòfoch a le variant locaj. Se na pàgina ëd contnù a la nass an variant local, la Comission dla Koiné a la vira a normativa stàndard, ma a scancela pa l'original, dont contnù a ven mach tramudà ant na còpia ant lë spassi localisà, con n'anliura da 'nt la pàgina an koiné për andesse a lese la version originala. I podoma felo sensa pa tant travaj, e a më smija tant pì bon deuit che nen ranché via tut lòn che a l'é nen stàndard. Për ranché i rancheroma via nomach che ij boro. La gent che a scriv a l'ha dë sent-se giutà, e nen umilià dal travaj ëd coression.

spassi koiné

controlà e aprovà da na Comission dla Koiné e contrassignà da na marca gràfica particolar (pr'esempi l'arma piemontèìsa) për vira pàgina controlà e aprovà. Coste pàgine-sì peui i-j blocheroma ij contnù përché as peula pa fé che viravoltà cangeje 'me che a-i càpita. A l'é la ròba che i voroma esse sigur che a la capisso bin tùit.

spassi localisà

contrassignà da na marca regional particolar (pr'esempi l'arma aràldica dël pòst), andoa che as peul ëscrivse ant le variant regionaj, e lòn che a l'é scricc an bielèis a pòrta, tant për dine un-a, l'arma con l'ors e la biola. As capiss che ant na wikipedia piemontèisa ideal a dovrìa ess-je 'd contròl ëdcò ansima a le variant locaj, për vardé dë nen fé passé për local lòn che a l'é mach un boro për tuti. Ma dì adess se i l'avroma basta 'd gent për felo a më smija fé 'l pass tant pì longh che la gamba. A l'é pì che probabil che a la fin dij fin lë spassi localisà a resta fòra 'd control.

Che contnù buté andoa

spassi koiné

1. tut ël material educativ
2. stòria, literatura, art, siensa, geografìa, técnica e via fòrt, an soma, l'enciclopedìa ant ël sens pì strèit ëd l'espression
3. neuve e tut lòn che a toca ël Piemont an general

spassi localisà

1. J'originaj ëd le pàgine an koiné che a l'ero nàite an variant local
2. Cole pàgine che a trato ëd material local për geografìa, tradission literaria ò lòn che a l'é (ma as peul pensesse che 'cò coste-sì as ten-o na version general an koiné e na còpia local)
3. Le pàgine che a spiego le variant locaj dël parlé
4. Le pàgine che a dòvro lë spassi lessical clàssich, ò vej, conforma a coma che un a veul ciamelo. A l'han la possibilità dë resté coma document, tan-me ancheuj as pùblica Dante an toscan, sensa pa virelo n'italian modern.
5. Le discussion për vira pàgina, ëdcò quand che as discut ëd na pàgina ëd la spassi koiné. Sòn sempe për pa sbaruvé la gent, che già parej a resta genà përchè j'enciclopedìe a l'é costumà a less-je, pa a scrivsje e manch che mai a discut-je.

Ant costa manera-sì i chërdo che i podrìo ten-e tant un andi educativ che ël pijn rispet për tùit ij teritòri e jë stij d'espression. Soneje forest a la gent a më smija che a sia pa nòstr but, e butand la gent dad'nans a la varietà dël piemontèis la lenga is la raforsoma mach.

An pràtica is trovërìo con dle pàgine che a l'han dj'anliure faite parej

• Koiné:Nòm dla pàgina e andrinta un tilet parej

	Artìcol prinsipal an lenga piemontèisa
	Version an parlà locaj: Astësan Bielèis Canavzan Langhèt Lissandrin Monfrin Noarèis Valsesian Valsusin
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì

• Local:Nòm dla pàgina e andrinta un tilet corispondent a la version local (che a son ancó tùit da pronté)

An tute le manere, a son ëd decision polìtiche che a l'han motobin ëd conseguensa ant sij rapòrt con la gent, donca a venta pijeje tùit ansema. --Bèrto 'd Sèra 06:51, 29 Mar 2006 (UTC)

Grafìa

Un-a sola, cola clàssica. Ma a resterìa possibil për chi che as në seugna un-a neuva dë presentela e dovrela ant dij pàgine a pòsta, a tìtol d'esempi. A më smija pa che a fasa da manca 'd censure staliniste, na vira che i soma sigur che l'ansema dij contnù a l'abia na grafìa standardisà garantìa, che a-j giuta al mostré dla lenga e a creé na stil literari spantià. Mi i son pront a buteje la man ant sël feu che la grafìa clàssica a la sia cola con le pì gran probabilità dë salvé la lenga, ma i resto ëdcò convint che la concorensa a sia l'ànima dl'evolussion, e che na lenga che a l'ha pau dë cangé as peula desse për mòrta. Se a-i é cheidun che a smon n'idèja neuva la gent a l'ha ël drit dë savejlo e dë serne daspërchila lòn fé. Che tant a la fin dla fera, për vàire Academie dla Crusca e dël Pajòn che is butoma sù, ël podej dë serne 'me parlé e scrive a l'é sempe mach ëd la gent. --Bèrto 'd Sèra 06:55, 29 Mar 2006 (UTC)

• arpensandje dzora, përchè nen permëtte j'àutre grafìe coma locaj? A-i é na part dël moviment piemontesista che a jë dòvra, e a son ëd gent che a peul buté dij contnù anteressant. A më smija che a sarìa pì giust sërché dle solussion che unisso cole pòche fòrse che i l'oma, sota al mòt "Vira un a soa manera", pitòst che fesse la guèra antra bonòm. Peui la version koiné a resta an grafìa ufissiala, ma tant da Google an trovërìa ëdcò chi che a sërchèissa la variant ant na grafìa diferenta, che tant a l'ha sempe sò quadret che a manda anvers a la version an koiné. A më smija mej che nen butesse a fé 'd guère (che a l'é lòn che a veul chi che a tira a massé 'l piemontèis) --Bèrto 'd Sèra 12:57, 30 Mar 2006 (UTC)

• Fé sta division antra spassi Koiné e spassi Local a më smija ben; a peul vesse un rabel dël bòja, ma a peul cò giuté ant la chërsùa dla lenga un dì ëd doman. Avèj në spassi Koiné con na comission ëd bonòm ch'a stago atent a come ch'i scrivoma, a veul di ancaminela, l'Academia. Sòn a peul resté sì ant la Wikipedia, ma magara si j'academista peui as fèisso coragi, a peul vnì fòra na cita istitussion, ch'a l'é lòn ch'a giuta tuti ij lenghi ant la bataja antra vesse lenga o dialèt. Na normalissasion ben soagnà a serve për:
  • tuti coj ch'i l'han sempe d'abzògn ëd quaidun che a-j dis lòn ch'a venta fé, che a son tanti.
  • tuti j'anàrchich ch'a son stofiassi e a veulo pijessi na cita vacansa mental!
• Lë spassi local sì ch'a sarìa ël rabel: i son daré a pensemi adòss a mi, che i scriv ël Mimèis, e i l'avrìa da fémi ël tilet Piemontèis ch'a sa nen scrivi! Sòn am fa pensé che cost'ëspassi dj'anàrchich a sarìa bel ch'as fèissa su dësparlu, pròpi ant na manera anàrchica, sense buteji noi, ii tilèt: ch'as lo buto tal me ij negòssi coj ch'i veno a vendi sò mercansìa! E sì i rivoma a lòn ch'a l'é n'enciclopedìa, ò na wikipedia: në specc dla realtà e ëd sò legi. Doncre la PMSWikipedia istitussional, a l'é giust ch'a parla ant la lenga dla koiné-academia, e ch'a sia cò sò utiss, sò Antërfassa, d'acòrdi con coj prinsipi iluminista-là. (N'àutra vira i parleroma dj'iluminista, tricolor, Gian Doja e Salam dla Doja). Lë spassi local da sta mira as peul veddlo coma na "Piemontviv", un gran laboratòri nomach për fé. Cost laboratòri a sarìa peui la realtà che a treuva specc ant la Wikiacademia. --Mimo 17:59, 01 Abr 2006 (UTC)

St'utent-sì a parla ël mimèis catalan DOC, che a l'é ant ël lìber ross dl'UNESCO coma lenga che a va a arzigh dë sparì

• Bin nò, ij giudissi negativ as dan pa mai :) pitòst n'afé parej, un tilet ecolinguìstich che a fasa na frisa misterios :)) Basta-là, che a fòrsa 'd ghigné pì che a n'anluminista im sento dë smijeje a 'n vischerio. Però, che bel nòm... Gioanin Vischerio, cont ëd la Rata Stiròira, anluminista dël secol che a fa dossèt Che portament! Ròba da fene na comedia :))) Però, bele che rijand, lòn che it dise antra realtà e academia a l'é pì che giust. I chërdo che a-i sia mai ëstaje tant piemontèis ëscrit coma che a-i sarà andrinta a le pàgine ëd discussion d'ambelessì. E sòn a l'é 'n giaciment d'òr, për na standardisassion faita nen da 'nt l'àut, ma sentend lòn che a në pensa la comun-a dij parlant. --Bèrto 'd Sèra 21:08, 1 Apr 2006 (UTC)

Amprende a lese

I chërdo che i dovrìo buté ansima a tute le pagine un quadrèt n'italian, anglèis, spagneul e fransèis che a deurba na pàgina che a spiega coma lese l'alfabet piemontèis. Un dj'efet ëd la wiki a sarà col dë rivé via Google a smon-je dël test an piemontèis a vàire piemontèis che a leslo a son pa bon. Se un as treuva nen na spiegassion ciàira bele che dzora a la pàgina andoa che a l'é rivà a l'é pì che probàbil che a torna mai pì a trovene. --Bèrto 'd Sèra 12:42, 30 Mar 2006 (UTC)