Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Francesco Pastonchi
Poeta an lenga italian-a. Francesco Pastonchi a l'era nassù a Riva Ligurin-a ai 31 dë dzèmber dël 1874, da pare toscan e mare ligurin-a; fàit ij sò prim ëstudi, a l'ha tramudà a Turin.
Ant j'agn novanta dl'Eutsent a l'ha colaborà con rime, sonet e pròse al Venerdì della contessa, la Gazzetta Letteraria, ël Pòpol dla dumìnica, ël periòdich L'arte all'esposizione del 1898 surtì an ocasion dl'Esposission nassional turinèisa.
Dal 1898 al 1902, e peui ëd tansantan d'lë dzèmber 1907, a l'ha scrivù an sla Stampa.
A partissipava a le sabatin-e, le ciambree ëd saba d'Arturo Graf, anté ch'a andasìo student ëd liceo, universitari, përson-e coltivà, vàire madame, a lese ij sò vers e dëscute ij tema literari dël moment.
Dël 1898, an ocasion dij sinquant'agn dlë Statù, a l'é ciamà ansema a Leonardo Bistolfi, Edoardo Calandra, ël crìtich teatral Domenico Lanza, ël caricadurista e senògraf Luigi Sapelli a fé part dël comità për la rivalorisassion dël teatro Gerbino, sota 'l nòm neuv ëd Teatro d'art.
Dël giugn 1903, ansema a Domenico Chiattone e Bistolfi, a fonda e a travaja a la compilassion dël Piemonte, feuj dë stòria, literatura e art, dont ël prim nùmer a seurt ai 27 dël mèis.
Tòst però a lo chita.
As dev ëdcò a chiel ël proget dël setimanal literari ëd quatr pàgine Il Campo, ch'a seurt a Turin daj 20 ëd nòvember 1904 ai 31 dë dzèmber dël 1905, con l'avocat Mario Vaccarino diretor responsàbil.
Dal 1902 a ancamin-a, con frequensa iregolar fin-a al 1953, a fé ël recensor e ël comentator ëd poesìa an sël Corriere della Sera.
Dël 1935 a l'é stàit nominà, për ciàira riputassion, professor ëd lenga e literatura italian-a a l'Università 'd Turin, sucessor ëd Vittorio Cian, e ai 16 ëd giugn dël 1939 mèmber ëd l'Academia d'Italia.
A meuir ai 29 dë dzèmber dël 1953, an soa ca ëd borgh Vanchija (an contrà Sineo 16) a Turin.
