Giovanni Gnifetti

Da Wikipedia.
Artìcol prinsipal an lenga piemontèisa
Version an parlà locaj: Astësan Bielèis Canavzan Langhèt Lissandrin Monfrin Noarèis Valsesian Valsusin
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì

Giovanni Gnifetti, nassù a Alagna dël 1801 e mòrt a Saint Étienne ai 4 dë dzèmber dël 1867, a l’è stàit n’alpinista.

Don Giovanni Gnifetti, parco d’Alagna, a l’é conossù për soe spedission an sël Reusa ant la prima metà dël sécol ch'a fa XIX.
So but a l’era ‘d rivé ansima a un-a dle ponte pì àute dla montagna, peui ciamà Signal Kuppe an alman e Punta Gnifetti an italian, a 4.559 méter d’autëssa.
La sima a l’é motobin visìbil d’la part valsesian-a dël Ròsa e dzortut d’an sla Riva, essend un-a dle pì elevà dël massiss.
Gnifetti a l’ha falì tre vire ant l’imprèisa dël 1834, dël 1836 e ancora dël 1839.
Dël 1836 na pcita spedission compòsta dal parco Gnifetti e da sinch paisan a l’é rivà a 4.480 méter, fin-a a ‘n còl ch’a l’ha pijà ël nòm ëd Gnifetti. Belavans a l’ha dovù arnonsié a argionze la sima an càusa a la mancansa dij piolèt necessari për rompe la giassa ant l’ùltim tòch ëd montà.
Ansem a set përson-e, ai 9 d’aost 1842 Gnifetti a l’ha guadagnà la sima ch’a portrà sò nòm, piantandje un drapò ross: ël “segnal” lassà a testimoniansa dla conquista dla sima e dont a deriva ël nòm alman ëd la ponta Gnifetti (Signalkuppe, visadì: sima dël segnal).
Ancheuj an sla ponta as treuva la Capanna Margherita, l’arfugi pì àut d’Euròpa.
A l’eròich parco d’Alagna a l’é stàit dedicà ‘dcò l’arfugi Gnifetti, a 3.647 méter, arlongh ël përcors ch’a men-a a la Capanna Margherita dai pais d’Alagna e Gressoney.