Giòrs ëd Challant-Varey

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Fieul ëd Medéo ëd Challant-Varey (che a restava anvod ëd Giaco ëd Challant), a l'é stàit la figura pì avosà dla famija Challant. A l'era nassù anviron dël 1440.

A l'é mòrt a Pinareul ai 30 dë dzèmber dël 1509. Dapress a soa mòrt a l'han sotralo ant la Colegià ëd Sant Ors, a Osta.

Podèj eclesiàstich

Motobin giovo a l'é intrà ant ël clero e dël 1453 a l'é stàit nominà canònich a la primassial ëd Lion. A l'é andàit anans ant ij sò studi an teologìa e an drit a j'Università ëd Turin, d'Avignon e ëd Roma.

Dël 1460 a l'é stàit nominà canònich ëd la catedral d'Osta e da antlora a tornava a Lion mach ëd tansantan.
Cand ël vësco d'Osta, Antoine de Prez, a l'é mòrt, ël capìtol ëd la Colegià a l'ha proponulo al vësco ëd Roma tanme sò sucessor, ma soa candidadura a l'é nen passà. Antlora, dël 1468 ël capìtol a l'ha nominalo prior ëd la Colegià.

Dël 1479 a l'é stàit nominà arsidiaco dla catedral e dël 1482 prevòst comanditari dël convent ëd San Gili ëd Véres.

Travaj artìstich

Sò pì grand maitas a l'é stàit col d'arfé e fé pì bele vàire cese dla Val d'Osta. Dzortut a l'ha travajà a la Colegià ëd Sant Ors, dont a l'ha ancaminà l'euvra ëd restaurassion e d'ambeliment vers ël 1474, për deje la dariera man dël 1500. A l'ha giontà doe navà lateraj a la navà granda, dont a l'ha fàit ësbassé la vòlta. A l'ha restaurà ëdcò ël ciòstr, ch'a l'ha decorà con dle bele piture, e la capela soterania ëd Sant Ors. Vers ël 1500 a l'ha fàit costruì ij cadreghin dël còro. A la Colegià a l'ha fondà quatr capele: cole ëd santa Madlen-a, ëd santa Lussìa, ëd sant Antòni e ëd san Gregòri.
Soa ciadeuvra a l'é stàita la costrussion dël Priorà, ch'a l'ha fàit tiré su a soe spèise, për fene l'abitassion soa e dij sò sucessor. A l'ha fàit ëdcò realisé un bel missal minià al di d'ancheuj goernà ant ël tesòr dla colegià.

Grand amis dij Cordonié, ch'a goernavo la tomba ëd soa famija, Giòrs a l'ha fàit fé a sò fré la vòlta ëd soa cesa. L'istess a l'ha fàit al convent ëd San Gili a Véres, dont a l'é stàit prevòst comanditari.

A l'ha daje deuit ëdcò al Castel d'Issogne, dont a l'ha ancaminà ij travaj dël 1489 e ch'a l'ha trasformà an na residensa arnassimental rafinà; dël 1499 a l'ha fàit fé na capela andrinta al castel.

Bibliografìa

Pedrini, Ennio (1965). Passeggiata tra i castelli (Val d'Aosta). Turin: Editoriale Pedrini.