Karl Weierstrass

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Karl Weierstrass

Matemàtich.
Karl Theodor Wilhelm Weierstrass a nass ël 31 d'otóber dël 1815 a Osterfelde, an Westfalia e a meuir ël 19 ëd fërvé dël 1897 a Berlin.
A disneuv agn, finì ël ginasio, sò pare a lo destin-a a la cariera ëd fonsionari dlë stat. A ancamin-a a frequenté ij cors ëd drit e conomìa e comersi a l'Università ëd Bonn. Ambelessì a frequenta le lession dël matemàtich J. Plücker, passionand-se a j'euvre ëd Laplace, Abel e Jacobi.

A riess a arzòlve na chestion lassà duverta da Abel e sòn a lo convincc a consacresse a la matemàtica: a chita Bonn sensa avèj pijà ël diplòma e a frequenta ij cors d'anàlisi a Münster, për ëdventé professor ëd matemàtica ant la scòla mesan-a. Ël perìod a Münster, dal 1839 al 1842 a l'é motobin fecond da na mira matemàtica: a s'anteressa a l'utilisassion dle serie antreghe e dj'equassion diferensiaj për definì fonsion analìtiche, dla nossion ëd convergensa uniforma dle serie ëd fonsion, dl'idèja ëd prolongament analìtich.

Dal 1842 al 1855 Weierstrass a mostra ant la scòla mesan-a vàire materie, dont la botànica, la ginàstica e la caligrafìa. A pùblica j'arzultà ëd soe arserche ansima aj giornaj dij ginasio anté ch'a mostra; a l'é për lòn che ij sò travaj a son nen notà. Mach dël 1854 a pùblica un travaj ansima a le fonsion abelian-e an sël giornal ëd Crelle e cost artìcol a-j vagna l'amirassion ëd Dirichlet e Kummer. Mersì a lor, a l'é nominà ant ël 1856 mèmber ëd l'Academia dle siense ëd Berlin e professor ëstrasordinari a l'Università 'd Berlin. Da l'ancamin dj'agn Sessanta Weierstrass a travaja a l'elaborassion ëd fondamenta gorëgne për l'anàlisi e a s-ciairì 'd na fasson rigorosa concet fondamentaj tanme coj ëd nùmer real, continoità, derivà, convergensa dle serie. A l'ha costruì n'esempi ëd na fonsion continua an tuti ij pont ëd n'antërval ma derivàbil an gnun.

A pòrto sò nòm[modìfica | modifiché la sorgiss]