Vai al contenuto

Morchella esculenta

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
?Morille ronde (fr.); spugnola (it.); colmenilla (es.); morel (en.); Morchel (de.)

Classìfica sientìfica
Regn: Fungi
Division: Ascomycota
Class: Hymenoascomycetes
Órdin: Pezizales
Famija: Morchellaceae
Géner: Morchella
Specie: M. esculenta
Morchella esculenta
(Linné) Persoon

Aut fin a 20 cm., gamba povrosa, dla midema lunghëssa dël capel. Capel slongà, da òcra brunastr a giàun arancion, con còste sutile motobin regolar e alveoj diferent e profond. A-i é nen la valecola an sima a la gamba.

La M. esculenta a l'é, ansema a la M. conica e a la M. elata, un dij bolè ch'a së s-ciamo pongòle. La M. esculenta a l'é un bolè ch'a l'ha un baron ëd varietà. Na vòta a-i era un baron dë specie diferente, adess as l'ha pì car consideré la M. esculenta coma na specie sola con tante varietà. Për esempi, cola dla fotografìà a dovrìa esse na M. esculenta var. vulgaris, a motiv ëd cheich colorassion grise.

La M. esculenta a l'é caraterisà da na specie 'd capel ch'a smija a un nil ëd vespe (o a un panucc ëd melia); ël color dël capel a l'é dël color dla paja, pì o meno carià; ant la var. vulgaris a peul avèj cheich rifless gris. La gamba a l'é bianca o pòch pòch colorà. La carn a l'é bianca. Sia capel che gamba a son veuid. La part ch'a prodov le spòre a son ij përtus dël nil ëd vespe.

A chërs a la prima e soa stagion a dura pòche sman-e; as treuva dzortut arlongh a le rive dij fium, ant ij teren sabios. A chërs sota ij frasso, j'orm, ant ij pòst fresch.

A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Atension! A son velenose crùe. A son motobin bon-e cheuite, dzortut ant ij risòt, ant ij condiment e ant le frità. An mente che un aj cusin-a, a son motobin përfumà.

Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse

[modìfica | modifiché la sorgiss]
  • Morchella esculenta (Linné) Persoon