Nùmer ëd Ludolph

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ël nùmer ëd Ludolph, denotà π, a l'é ël rapòrt antra na sirconferensa e sò diàmeter.

Ël prim a avèj denotà 's nùmer con la litra π a l'é stàit William Jones ant la Synopsis palmariorum matheseos dël 1706. Tutun costa notassion a l'é spantiasse mersì a l'usage ch'a n'ha fane Leonhard Euler.

Cronologìa

2000 aGC anviron: J'egissian a deuvro $\pi ={\frac {256}{81}}$ , visadì sirca 3,1605.
1100 aGC anviron: Ij cinèis a deuvro π=3.
550 aGC anviron: Ant ël Vej Testament as dis ëd fasson amplìssita che π=3.
III sécol: Wang Fau a deuvra $\pi ={\frac {142}{45}}=3,1555\ldots$
263: Liu Hui a deuvra $\pi ={\frac {157}{50}}=3,14$ .
450 anviron: Tsu Ch'ung-chih a stabiliss ël valor ${\frac {355}{113}}$ , visadì 3,1415929...
530 anviron: Aryabatha a deuvra $\pi ={\frac {62832}{20000}}=3,1416$ .
650 anviron: Brahmagupta a deuvra $\pi ={\sqrt {10}}$ , visadì 3,162...
1593: François Viète a treuva ël prim prodot infinì për descrive π.
1596: Ludolph Van Ceulen a càlcola ij prim 32 decimaj.
1610: Van Ceulen a estend ël cont fin-a a 35 decimaj.
1655: John Wallis a treuva un prodot infinì rassional për π. Brouncker a lo convertiss an na frassion continuà.
1663: Muramatsu Shigekiyo, an Giapon, a treuva 7 gifre decimaj giuste.
1674: Gottfried Leibniz a treuva la serie dj'arch-tangente për π.
1699: Abraham Sharp a càlcola π fin-a a la gifra decimal ch'a fa 72.
1706: William Jones a deuvra për la prima vira la litra π për denoté ël nùmer. John Machin a càlcola π fin-a al decimal ch'a fa 100.
1713: La cort cinèisa a pùblica ël Su-li Ching-yun, ch'a smon le prime 19 gifre decimaj ëd π.
1719: Thomas Fantet de Lagny a càlcola π fin-a a 127 decimaj.
1722: Takebe Kenko, an Giapon, a treuva 40 gifre decimaj ëd π.
1761: Johann Heinrich Lambert a dimostra l'inrassionalità ëd π.
1775: Leonhard Euler a sugeriss che π a l'é un nùmer trassendent.
1794: Georg Vega a càlcola π fin-a al decimal ch'a fa 140. Adrien-Marie Legendre a dimostra l'inrassionalità ëd π e ëd $\pi ^{2}$ .
1873-1874: William Shanks a pùblica sò cont ëd π fin-a al decimal ch'a fa 707.
1882: Ferdinand von Lindemann a dimostra la trassendensa ëd π.
1945: D.F. Ferguson a mostra che ël cont ëd Shanks a faliss a parte da la posission 527.
1948: Ferguson a càlcola 808 decimaj ëd π con na calcolatris, an butandje scasi n'ann.