Vitòrio Medeo II

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Vitòrio Medeo II

Vitòrio Medeo II, fieul ëd Carl Emanuel II, a nass a Turin dël 14 ëd magg dël 1666.

A-j sucèd a sò pare quand a l'ha mach neuv agn e la regensa a l'é afidà a soa mare, Madama Reàl Gioana Batista.
Dël 1684 a marìa Anna Marìa d'Orléans, nëvod-a ëd Luis XIV ëd Fransa e 'l 14 ëd mars dl'istess agn a pìa 'l podèj.

An prinsipi soa polìtica a-j ësmija a cola dla Fransa (përsecussion dij Valdèis), ma peui Vitòrio Medeo II a aderiss (1688) a la Lega d'Augusta dj'àutri pais euròpengh contra la Fransa. Dël 1690 la Fransa a taca ël Ducà ëd Savòja (bataja dë Stafarda, 1690; assedi ëd Coni, 1691; bataja dla Marsaja, 1693) e dël 1696 Vitòrio Medeo a l'é obligà a signé n'umiliant tratà ëd pas con la Fransa.

Dël 1703 Vitòrio Medeo as buta con l'Àustria contra la Fransa ant la Guèra ëd Sucession Espagneula. J'esèrcit fransèis a 'nvado ël Piemont e 'l 13 ëd magg dël 1706 a ancamin-o l'assedi ëd Turin. La sità a resist quatr mèis e 'l 7 dë stèmber l'armada austrìaca, guidà dal prinsi Genio a bat ij fransèis e a lìbera Turin.

Con ël Tratà d'Utrecht dël 1713 Vitòrio Medeo a pija la coron-a dël regn ëd Sicilia, ma peui, dël 1720, a l'é obligà a tramudé la Sicilia con la Sardëgna (Tratà ëd l'Aja). Parèj, dël 1720, ël nòm dlë stat a tramuda a Regn ëd Sardëgna.
Dël 1728 a resta vido, a taca a ven-i malavi e pija la decision d'abdiché, ma për doi agn a l'avrà la man longa an sle decision dël fieul.

Ël 12 d'agost 1730 a sposa morganaticament la contëssa Anna Casàlis ëd Cumian-a, vidoa 'd Fransesch Ignassi Novarin-a e mare 'd Pàul, ël famos Cont ëd San Bastian ëd la Bataja dl'Assieta. Ël mèis apress a àbdica efetivament, a-j lassa lë scagn a sò fieul Carl Emanuel III e as artira con soa sconda fomna ant ël castel ëd Sant Alban, davsin a Chambéry.

Dël 1731 a anvest la Casàlis dël tìtol ëd Marchèisa dë Spign. Nen content ëd la polìtica dël fieul, e cissà da la fomna, a decid d'anulé l'abdicassion e 'd torné a regné, ma pròpi sò fieul a lo fà aresté e saré 'nt ël Castel ëd Rìvole.

A meuir a Moncalé ël 31 d'otóber dël 1732.

L'anvension dij ghërsin[modìfica | modifiché la sorgiss]

A Vitòrio Medeo II a l'è gropà l'anvension dij ghërsin.
Da cit, Vitòrio Medeo a l'avìa avù dij problema ëd digestion ëd la moleja dël pan. Antlora, cissà dal médich ëd ca Savòja, Ubaldo Pecchio, monsù Tòni Brunero a l'ha ideà ij ghërsin e la masnà a l'é varìa