Nikolaj Ivanovič Lobačevskij
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Matemàtich. La famija[modìfica | modifiché la sorgiss]A l'era lë scond ëd tre masnà; sò frel pì grand as ciamava Aleksandr e a l'avìa n'ann pì che chiel, ël pì cit a l'era Aleksej, ëd n'ann pì giovo. Da na mira ofissial, sò pare as ciamava Ivan Maksimovič, cit fonsionari o miraco agrimensor distretual originari dle region ossidentaj (Bielorussia o Polònia). Tutun a-i son ëdcò dle sorgiss ch'a fortisso che ël ver pare dle tre masnà a sarìa n'àutr, ch'a muirirà dël 1797. Comsëssìa, apress costa dàita as sa pì gnente nì dël pare ofissial, nì dl'àutr e la mare, Praskov'ja Aleksandrovna, a l'é restà sola con ij tre fieuj. Për garantije un mej avnì, la fomna a l'ha decidù d'anscrivje al ginasi ëd Kazan', ch'a l'era stàit torna duvertà dël 1798 e a l'era l'ùnich ginasi dla Russia oriental; ambelessì ij mat a intro dël 1802, apress n'esam d'admission. Dël 1805 la fomna a dà sò acòrd për anscrive ij fieuj a l'università che da pòch a l'avìo duvertà a Kazan'. Dël 1807 Alekandr a meuir nijà ant la Kazanka; Aleksej, nopà, a livrërà ij sò studi an siense geològiche e a dventrà magìster ëd chìmica e tecnologìa. La formassion[modìfica | modifiché la sorgiss]Nikolaj a finiss ël ginasi dël 1807.
Tanme student a l'era considerà dai professor coma un dij mej.
Soe nòte a diso che a l'era anteressà ëd fasson particolar a la matemàtica e al latin.
Soa preparassion a-j përmet ëd lese d'artìcoj ëd matemàtica assè avansà an latin, fransèis, alman. Antra ij magìster ëd Lobačevskij a-i son ëstaje Bartels, con ël qual a l'ha colaborà an manera direta, Renner, ch'a l'avìa mostraje la fìsica e la matemàtica aplicà, Bronner, Littrov. La cariera[modìfica | modifiché la sorgiss]Livrà l'università Lobačevskij a l'é magìster an siense matemàtiche, na sòrt d'assistent ch'a l'ha ëdcò ël badò d'arpete an russi le lession, che soens a j'ero tnùe an alman o an fransèis. Për n'ann a travaja a l'Anstitù pedagògich. Dël 1814 a dventa professor gionzù e dël 1816 strasordinari. Dël 1827 Lobačevskij a l'é elegiù për la prima vira resior ëd l'Università ëd Kazan' e a sarà sempe rielegiù, fin-a a la fin ëd sò servissi, dël 1846; la dariera vira, dël 1845, a l'é elegiù a l'unanimità. La mòrt[modìfica | modifiché la sorgiss]Dle brute vicende conòmiche a l'han ëmnà Lobačevskij bele a la miseria, e a l'é vnù fin-a scasi bòrgno. J'arconossiment[modìfica | modifiché la sorgiss]Le benemerense ëd Lobačevskij durant sò ufissi tanme resior e soa dedission a l'università e a la scòla a l'han faje avèj vàire onorificense: a l'era consejé ëd quinta classa e sivalié ëd vàire órdin. A pòrto sò nòm[modìfica | modifiché la sorgiss]
|
