Proverbi piemontèis

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Presentassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Costa-sì a l'é na pàgina dedicà ai tanti proverbi piemontèis. Për comodità a son an órdin alfabétich.

Lista 'd proverbi[modìfica | modifiché la sorgiss]

A[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • A basta nen avèj rason, a venta trové chi ch'av la dà.
  • A caté quatr euj, a vende un.
  • A diso che a ciamé as perd mai gnente.
  • A gené minca di as va a compré.
  • A-i é nen bela scarpa ch'a ven-a nen savata.
  • A-i é nen ëd pì bel che na facia contenta.
  • A-i é pa basta 'd fen e 'd paja për stopeje la boca a la canaja.
  • A l'é bastansa sgnor col ch'as contenta ëd pòch.
  • A l'é mej aussesse da tàula con la fam che con la pansa tròp pien-a.
  • A l'é mej esse padron ëd na barca che capitani d'un bastiment.
  • A l'é mej n'aso viv che 'n dotor mòrt.
  • A l'é mej porté ij sòld an drogherìa ch'an farmacìa.
  • A l'é mej un cativ acòrdi che na bon-a sentensa.
  • A l'é mej un frangoj an man che na griva da lontan.
  • A l'é pì prest ciapà un busiard che un sòp.
  • A le pòrte dël Paradis san Michel a l'ha la balansa, tant ij bej coma ij brut, san Michel a pèisa tut.
  • A l'é un cativ mësté col ch'a manten nen l'ovrié.
  • Al pòver a-j manca 'l pan, a l'avar a-j manca tut.
  • A magg a ventrìa ch'a pissèisso gnanca ij rat.
  • Amor ëd padron e vin an fiasch, ancheuj l'é bon, doman l'é vast.
  • A na sa pì un mat a soa ca che un savi a ca 'd n'àutr.
  • An boca sarà a-i intra gnun-e mosche.
  • An bon-a companìa a-i é nen malinconìa.
  • Andoa a-i é tanti ch'a comando le còse a van com a peulo.
  • Ant ël mond l'un ciola l'àutr, ma mi son sempi l'àutr.
  • A otóber cròta e vin, as lasso nen da la sèira a la matin.
  • A paghé coma a meuire a-i é sèmper temp.
  • A pijé a bzògna core ma a paghé a bzògna andé adasi.
  • A San Clement (23 ëd novèmber) l'invern a buta ij dent.
  • A San Giaco e a Sant'Ana, la pieuva a l'é tanta mana.
  • A San Lorens (10 d'ost), l'uva a tenz.
  • A San Simon (28 d'otóber), la vantajin-a 'nt ël canton.
  • A Santa Catlin-a stërma le vache ant la cassin-a.
  • A Santa Madlen-a, la nos a l'é pien-a.
  • A Sant'Ana a cor l'eva për la pian-a.
  • A sbalia ëdcò 'l prèive a dì la mëssa.
  • Aso vej, bast neuv.
  • As peul nen avèj l'amel sensa avèj le mosche.
  • A stanta a së stanta.
  • A sto mond tut a ven a taj, fin-a j'onge a plé l'aj.
  • A val pì n'aso a ca soa che un dotor a ca d'àutri.
  • A venta nen chité 'd sëmné për paura dij passaròt.
  • A venta onze le roe dël chèr s'as veul nen ch'a schërzin-o.
  • Avril a l'ha tranta di, ma s'a pieuv trantun, a fa mal a gnun.
  • Avril bagnà, pan për tuta l'anà.

B[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Bèiv dël bon vin e lassa andé l'eva al mulin.
  • Braje 'd tèila e mlon, a stèmber a son pì nen bon.
  • Bzògna adatesse a le circostanse: mangé 'd pan s'a-i é nen ëd pitanse.

C[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Chi a l'é prudent a l'ha nen dëbzògn dij consèj ëd j'àutri.
  • Chi a nass bela as pòrta la dòta ant la scarsela.
  • Chi a nass ësfortunà a-j pieuv an sël cul s'a l'é setà.
  • Chi a sëmna për pieuva a sëmna pì d'erba che 'd gran.
  • Chi a stà për nijé a l'ha nen dëbzògn ëd consèj ma d'agiut.
  • Chi a veul caté ch'a cata sël mërcà, chi a veul vende ch'a venda a ca.
  • Col ch'a n'ha pòchi a va tard a fé la spèisa.
  • Con ij sòld e l'amicissia as romp ël còl ëd la giustissia.

D[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Da Santa Catlin-a a Natal a-i é 'n mèis ugual.
  • Dije a na fomna ch'a l'é bela e 'l diav a-j lo arpet set vòlte.
  • Dzèmber geilà a va nen dëspresià.
  • Dzèmber tròp bel a marca pa 'n bon ann novel.

E[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Ëd fam a l'é mai mòrtije gnun.
  • Ël lìber sarà a fa nen l'òm litrà.
  • Ël pan son a fà vnì mut.
  • Ël sol ch'as alva as alva për tuti.
  • Ël tòrt a l'é un bel fieul ma a-j é gnun ch'as lo pija.
  • Ël vent a intra mai andoa a peul nen seurte.
  • Eva 'd giugn a ruin-a 'l muliné.

F[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Fërvé a l'é curt, ma s'as gira andré a l'é pes d'un turch.
  • Fërvé a l'é 'l mèis che le fomne a parlo pì pòch.
  • Fiòca 'd fërvé a buta pòch gran ant ël grané.
  • Fiòca dzembrin-a a dura fin ch'a dura la brin-a.

G[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Gené a fà 'l pecà e magg a l'é ancolpà.
  • Gené pòver d'eva a fà 'l paisan rich.
  • Gené s'a pieuv o fiòca, carestìa nen pòca.
  • Giugn travajeur a pòrta a ca 'l boneur.

I[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Ij temporaj ëd San Pé a fan tramolé.
  • Ij vej a pianto la vigna e ij giovo a vendëmmio.

L[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • La blëssa a va e ven ma la bontà as manten.
  • La fiòca an sla feuja l'invern a dà pì nen neuja.
  • La fiòca 'd Santa Catlin-a a varca pì nen la sima.
  • L'amis a venta coregg-lo an segret e laudelo an pùblich.
  • La ròba sgairà a l'é bon-a për gnun.
  • La pieuva 'd magg a fa chërse l'erba e calé 'l gran.
  • La sal a l'é ël condiment dij pòver.
  • L'aso ch'as conòss nen a chërd d'esse un caval.
  • L'avar a fa come l'aso ch'a pòrta 'l vin e a bèiv l'eva.
  • La boca a l'é nen ëstraca s'a sà nen ëd vaca (sensa finì ëd mangé con un tòch ëd formagg)
  • La rason as da a j'aso.
  • La tempesta 'd magg a pòrta via vin, pan e formagg.
  • Le lej ëd Turin a duro da la sèira a la matin.
  • Le paròle a son com le cirese: un-a a tira l'àutra.
  • L'eva dòp San Bartromé a l'é mach pì bon-a për lavesse ij pé.
  • Luj bel, pronta ij botaj.
  • Lun-a neuva për tre di a preuva.

M[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Martin cit a l'é mòrt për ij fastudi dj'àutri.
  • Mentre 'l can as grata la levr a scapa.
  • Minca uss a l'ha sò tabuss.

N[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Na pieuva 'd fërvé a val ël giuss dl'aliamé.
  • Novèmber a va an campagna e a dëspeuja la castagna.
  • 'N pòch d'onestà a stà bin ëdcò a ca dël diav.

P[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Përchè l'amicissia a tegno a-i va 'n sistin ch'a vajo e l'àutr ch'a vegno. (Proverbi canavzan)
  • Për conòsse 'n furb a-i va 'n furb e mes.
  • Për la companìa a l'é mariasse 'dcò un prèive.
  • Për San Matìa la tèra a fìa.
  • Për San Michel la marenda a vòla 'n cel.
  • Për tuti ij Sant (1m ëd novèmber), maniòt e guant.
  • Për un trist, sent na patiss.
  • Polenta, polentà, pansa pien-a e mal mangià.
  • Prima 'd dé 'd bon consèj a venta dé 'd bon esempi.

Q[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Quand a-i nass un fieul la ca a l'é pontalà.
  • Quand a tron-a a stèmber, ël vin a versa dal botal.
  • Quand che Superga a l'ha 'l capel, ò ch'a fà brut ò ch'a fà bel. E cand che 'l capel a 'l l'ha nen d'autut ò ch'a fa bel ò ch'a fa brut.
  • Quand a pieuv d'agost, a pieuv amel e most.
  • Quand as compra a-i va na bon-a vista.

S[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • San Giaco a versa la cossa e Sant'Ana a ampiniss la tan-a.
  • San Pàul e San Pé piovos, për tranta di a son danos.
  • Santa Bàrbara e San Simon, liberene da la lòsna e dal tron!
  • S'a pieuv a la Madòna a l'é 'ncora bon-a.
  • S'a pieuv a San Bartromé a val pì nen në dné.
  • S'a pieuv a San Bernard a l'é già tròp tard.
  • S'a pieuv a San Filip ël vignolant as fa rich.
  • S'a pieuv a San Gal, sent di sensa fal.
  • S'a pieuv a San Gorgòni, tut l'otogn a l'é 'n grand demòni.
  • S'a pieuv a San Lorens a l'é 'ncora a temp.
  • S'a pieuv a San Medard për quaranta di a na fa part.
  • S'a pieuv a San Ròch a l'é bon-a 'ncora 'n pòch.
  • S'a pieuv a Santa Cros, a-i robata tute le nos.
  • S'a pieuv ël di dl'Assension a fa tanta eva e pòch baron.
  • S'a pieuv ël quìndes d'agost, tanta melia e tant most.
  • Se 'd mars a tron-a, botaj e arbi catoma.
  • Se ij giovo a savèisso e ij vej a podèisso!
  • Se l'alba a l'é bruta a San Michel, otóber a sarà pì brut che bel.
  • Se San Michel as bagna j'ale, a pieuv fin-a a Natal.

T[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Tant l'amor, com la mnestra 'd faseuj, a veulo në sfògh.
  • Testa càuda e pé càud.
  • Trist col rat ch'a l'ha mach un përtus.
  • Tute le vòlte ch'as rij as gava 'n ciò da la cassia.

U[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Un pare a manten set fieuj e set fieuj a manten-o nen un pare.

V[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Veuja o nen veuja, Avril a veul soa feuja.