Proverbi piemontèis

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Presentassion

Costa-sì a l'é na pàgina dedicà ai tanti proverbi piemontèis. Për comodità a son an órdin alfabétich.

Lista 'd proverbi

A

A basta nen avèj rason, a venta trové chi ch'av la dà.
A caté quatr euj, a vende un.
A diso che a ciamé as perd mai gnente.
A gené minca di as va a compré.
A-i é nen bela scarpa ch'a ven-a nen savata.
A-i é nen ëd pì bel che na facia contenta.
A-i é pa basta 'd fen e 'd paja për stopeje la boca a la canaja.
A l'é bastansa sgnor col ch'as contenta ëd pòch.
A l'é mej aussesse da tàula con la fam che con la pansa tròp pien-a.
A l'é mej esse padron ëd na barca che capitani d'un bastiment.
A l'é mej n'aso viv che 'n dotor mòrt.
A l'é mej porté ij sòld an drogherìa ch'an farmacìa.
A l'é mej un cativ acòrdi che na bon-a sentensa.
A l'é mej un frangoj an man che na griva da lontan.
A l'é pì prest ciapà un busiard che un sòp.
A le pòrte dël Paradis san Michel a l'ha la balansa, tant ij bej coma ij brut, san Michel a pèisa tut.
A l'é un cativ mësté col ch'a manten nen l'ovrié.
Al pòver a-j manca 'l pan, a l'avar a-j manca tut.
A magg a ventrìa ch'a pissèisso gnanca ij rat.
Amor ëd padron e vin an fiasch, ancheuj l'é bon, doman l'é vast.
A na sa pì un mat a soa ca che un savi a ca 'd n'àutr.
An boca sarà a-i intra gnun-e mosche.
An bon-a companìa a-i é nen malinconìa.
Andoa a-i é tanti ch'a comando le còse a van com a peulo.
Ant ël mond l'un ciola l'àutr, ma mi son sempi l'àutr.
A otóber cròta e vin, as lasso nen da la sèira a la matin.
A paghé coma a meuire a-i é sèmper temp.
A pijé a bzògna core ma a paghé a bzògna andé adasi.
A San Clement (23 ëd novèmber) l'invern a buta ij dent.
A San Giaco e a Sant'Ana, la pieuva a l'é tanta mana.
A San Lorens (10 d'ost), l'uva a tenz.
A San Simon (28 d'otóber), la vantajin-a 'nt ël canton.
A Santa Catlin-a stërma le vache ant la cassin-a.
A Santa Madlen-a, la nos a l'é pien-a.
A Sant'Ana a cor l'eva për la pian-a.
A sbalia ëdcò 'l prèive a dì la mëssa.
Aso vej, bast neuv.
As peul nen avèj l'amel sensa avèj le mosche.
A stanta a së stanta.
A sto mond tut a ven a taj, fin-a j'onge a plé l'aj.
A val pì n'aso a ca soa che un dotor a ca d'àutri.
A venta nen chité 'd sëmné për paura dij passaròt.
A venta onze le roe dël chèr s'as veul nen ch'a schërzin-o.
Avril a l'ha tranta di, ma s'a pieuv trantun, a fa mal a gnun.
Avril bagnà, pan për tuta l'anà.

B

Bèiv dël bon vin e lassa andé l'eva al mulin.
Braje 'd tèila e mlon, a stèmber a son pì nen bon.
Bzògna adatesse a le circostanse: mangé 'd pan s'a-i é nen ëd pitanse.

C

Chi a l'é prudent a l'ha nen dëbzògn dij consèj ëd j'àutri.
Chi a nass bela as pòrta la dòta ant la scarsela.
Chi a nass ësfortunà a-j pieuv an sël cul s'a l'é setà.
Chi a sëmna për pieuva a sëmna pì d'erba che 'd gran.
Chi a stà për nijé a l'ha nen dëbzògn ëd consèj ma d'agiut.
Chi a veul caté ch'a cata sël mërcà, chi a veul vende ch'a venda a ca.
Col ch'a n'ha pòchi a va tard a fé la spèisa.
Con ij sòld e l'amicissia as romp ël còl ëd la giustissia.

D

Da Santa Catlin-a a Natal a-i é 'n mèis ugual.
Dije a na fomna ch'a l'é bela e 'l diav a-j lo arpet set vòlte.
Dzèmber geilà a va nen dëspresià.
Dzèmber tròp bel a marca pa 'n bon ann novel.

E

Ëd fam a l'é mai mòrtije gnun.
Ël lìber sarà a fa nen l'òm litrà.
Ël pan son a fà vnì mut.
Ël sol ch'as alva as alva për tuti.
Ël tòrt a l'é un bel fieul ma a-j é gnun ch'as lo pija.
Ël vent a intra mai andoa a peul nen seurte.
Eva 'd giugn a ruin-a 'l muliné.

F

Fërvé a l'é curt, ma s'as gira andré a l'é pes d'un turch.
Fërvé a l'é 'l mèis che le fomne a parlo pì pòch.
Fiòca 'd fërvé a buta pòch gran ant ël grané.
Fiòca dzembrin-a a dura fin ch'a dura la brin-a.

G

Gené a fà 'l pecà e magg a l'é ancolpà.
Gené pòver d'eva a fà 'l paisan rich.
Gené s'a pieuv o fiòca, carestìa nen pòca.
Giugn travajeur a pòrta a ca 'l boneur.

I

Ij temporaj ëd San Pé a fan tramolé.
Ij vej a pianto la vigna e ij giovo a vendëmmio.

L

La blëssa a va e ven ma la bontà as manten.
La fiòca an sla feuja l'invern a dà pì nen neuja.
La fiòca 'd Santa Catlin-a a varca pì nen la sima.
L'amis a venta coregg-lo an segret e laudelo an pùblich.
La ròba sgairà a l'é bon-a për gnun.
La pieuva 'd magg a fa chërse l'erba e calé 'l gran.
La sal a l'é ël condiment dij pòver.
L'aso ch'as conòss nen a chërd d'esse un caval.
L'avar a fa come l'aso ch'a pòrta 'l vin e a bèiv l'eva.
La boca a l'é nen ëstraca s'a sà nen ëd vaca (sensa finì ëd mangé con un tòch ëd formagg)
La rason as da a j'aso.
La tempesta 'd magg a pòrta via vin, pan e formagg.
Le lej ëd Turin a duro da la sèira a la matin.
Le paròle a son com le cirese: un-a a tira l'àutra.
L'eva dòp San Bartromé a l'é mach pì bon-a për lavesse ij pé.
Luj bel, pronta ij botaj.
Lun-a neuva për tre di a preuva.

M

Martin cit a l'é mòrt për ij fastudi dj'àutri.
Mentre 'l can as grata la levr a scapa.
Minca uss a l'ha sò tabuss.

N

Na pieuva 'd fërvé a val ël giuss dl'aliamé.
Novèmber a va an campagna e a dëspeuja la castagna.
'N pòch d'onestà a stà bin ëdcò a ca dël diav.

P

Përchè l'amicissia a tegno a-i va 'n sistin ch'a vajo e l'àutr ch'a vegno. (Proverbi canavzan)
Për conòsse 'n furb a-i va 'n furb e mes.
Për la companìa a l'é mariasse 'dcò un prèive.
Për San Matìa la tèra a fìa.
Për San Michel la marenda a vòla 'n cel.
Për tuti ij Sant (1^m ëd novèmber), maniòt e guant.
Për un trist, sent na patiss.
Polenta, polentà, pansa pien-a e mal mangià.
Prima 'd dé 'd bon consèj a venta dé 'd bon esempi.

Q

Quand a-i nass un fieul la ca a l'é pontalà.
Quand a tron-a a stèmber, ël vin a versa dal botal.
Quand che Superga a l'ha 'l capel, ò ch'a fà brut ò ch'a fà bel. E cand che 'l capel a 'l l'ha nen d'autut ò ch'a fa bel ò ch'a fa brut.
Quand a pieuv d'agost, a pieuv amel e most.
Quand as compra a-i va na bon-a vista.

S

San Giaco a versa la cossa e Sant'Ana a ampiniss la tan-a.
San Pàul e San Pé piovos, për tranta di a son danos.
Santa Bàrbara e San Simon, liberene da la lòsna e dal tron!
S'a pieuv a la Madòna a l'é 'ncora bon-a.
S'a pieuv a San Bartromé a val pì nen në dné.
S'a pieuv a San Bernard a l'é già tròp tard.
S'a pieuv a San Filip ël vignolant as fa rich.
S'a pieuv a San Gal, sent di sensa fal.
S'a pieuv a San Gorgòni, tut l'otogn a l'é 'n grand demòni.
S'a pieuv a San Lorens a l'é 'ncora a temp.
S'a pieuv a San Medard për quaranta di a na fa part.
S'a pieuv a San Ròch a l'é bon-a 'ncora 'n pòch.
S'a pieuv a Santa Cros, a-i robata tute le nos.
S'a pieuv ël di dl'Assension a fa tanta eva e pòch baron.
S'a pieuv ël quìndes d'agost, tanta melia e tant most.
Se 'd mars a tron-a, botaj e arbi catoma.
Se ij giovo a savèisso e ij vej a podèisso!
Se l'alba a l'é bruta a San Michel, otóber a sarà pì brut che bel.
Se San Michel as bagna j'ale, a pieuv fin-a a Natal.

T

Tant l'amor, com la mnestra 'd faseuj, a veulo në sfògh.
Testa càuda e pé càud.
Trist col rat ch'a l'ha mach un përtus.
Tute le vòlte ch'as rij as gava 'n ciò da la cassia.

U

Un pare a manten set fieuj e set fieuj a manten-o nen un pare.

V

Veuja o nen veuja, Avril a veul soa feuja.