Andrej Nikolaevič Kolmogorov
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Matemàtich. La famija[modìfica | modifiché la sorgiss]Andrej Nikolaevič Kolmogorov a l'era nassù ai 25 d'avril dël 1903 a Tombov, na sità a 400 chilòmeter a sud-est ëd Mosca, anté che soa mare Maria Yakovlevna Kolmogorova a l'era fërmasse an tornand an Crimea.
La fomna a l'é mòrta an catand-lo e ël nadin a l'é stàit afidà a le seur ëd soa mare. Andrej Nikolaevič a l'é stàit anfiolà da na seur ëd soa mare, Vera Yakovlevna Kolmogorova, che findi a soa mòrt dël 1951 a-j vivrà dacant. Jë studi[modìfica | modifiché la sorgiss]La formassion inissial[modìfica | modifiché la sorgiss]Dël 1910 la fomna a l'ha tramudà da la campagna a Mosca e a l'ha mandà ël fieul ant un ginasi privà. Ambelelà Kolmogorov a l'ha dëscoatà sò talent për la matemàtica, ma a l'era ëdcò passionà dë stòria. Dël 1920 a l'é anscrivusse a la facoltà ëd Fìsica e Matemàtica ëd l'Università ëd Mosca. A l'ancamin a l'era nen tant sigur ëd soa decision e a partissipava ëdcò ai seminari dë stòria, ma tòst a l'ha sernù la matemàtica ëd fasson definitiva. Jë studi matemàtich[modìfica | modifiché la sorgiss]Ant l'ann universitari 1920-1921 a l'ha frequentà quatr cors ëd matemàtica superior, dont col an sla topologìa combinatòria ëd Pavel Samuilovič Uryson e col an sla teorìa dle fonsion analìtiche tnù da Nikolaj Nikolaevič Luzin. Ant l'istess temp, sota l'anfluss ëd le lession ëd Pavel Sergejevič Alexandrov, a l'ha ancaminà a anteressesse a la teorìa general dj'operassion an sj'ansem, an sërcand ëd generalisé j'arzultà ëd Baire, Borel, Lebesgue e d'Alexandrov midem. Dël 1921 a l'ha fabricà n'esempi ëd fonsion somàbil dont la serie ëd Fourier a divergg scasi daspërtut. Apress, a l'ha seghità soe arserche an sla convergensa ëd serie ëd fonsion, con n'euj a na possìbil generalisassion ëd le nossion d'antëgral e ëd derivà. Costi travaj a menëran a l'aprofondiment ëd la teorìa dl'antëgrassion. Dël 1924 a l'ha ancaminà a anteressesse a la teorìa dla probabilità. Ansema a Khinčin a l'ha studià la convergensa ëd serie ëd variàbij aleatòrie. L'arzultà ëd soa arserca a l'é stàit publicà ant ël 1925 con ël tìtol Über Konvergenz von Reihen, deren Glieder durch den Zufall bestimmt werden. Ël dotorà[modìfica | modifiché la sorgiss]Livrà dël 1925 jë studi universitari, Kolmogorov a l'ha ancaminà ël dotorà sota la tùa ëd Luzin. Ant ël perìod 1925-1927 a l'é dedicasse dzortut a l'arserca ëd na condission necessaria e bastèivol për la laj dij grand nùmer, dont Čebyšev e Markov a l'avìo smonù dle condission bastèivoj: l'arzultà a l'ha otnulo dël 1927. A l'é an aprofondend ës filon d'arserca che dël 1930 Kolmogorov a otnirà la laj fòrta dij grand nùmer. La cariera[modìfica | modifiché la sorgiss]Ant ël maj 1929 Kolmogorov a l'ha finì ël dotorà. Bernstein, che a l'época a dirigìa l'Anstitù ëd matemàtica d'Ucrain-a, da pòch creà a Harkov, a l'ha proponuje ëd travajé ambelelà, ufrendje ëdcò na borsa dë studi a lë strangé; ma Alexandrov a vorìa che Kolmogorov a pijèissa un pòst vacant ëd colaborador sientìfich a l'Anstitù ëd matemàtica e mecànica ëd l'Università ëd Mosca e a l'ha riussì a convince ël diretor, Dmitri Fedorovič Egorov, a dèjlo. Kolmogorov a l'ha ancaminà 's travaj ant ël giugn 1929; doi agn apress a l'é dventà professor e ancor doi agn pì tard diretor ëd s'anstitù. Ant l'istà dël 1929, con un sò amis dël ginasi, Kolmogorov a l'ha fàit un longh viage an barca an sël Vòlga, al qual a l'ha partissipà ëdcò Alexandrov. Sòn a l'ha ranforsà l'amicissia antra ij doi matemàtich, ch'a l'é durà tuta la vita. Andrej Nikolaevič Kolmogorov a l'é mòrt dël 1987. A pòrto sò nòm[modìfica | modifiché la sorgiss]Euvre prinsipaj[modìfica | modifiché la sorgiss]
A l'é ël lìber ch'a fa s-ciòde la moderna teorìa dle probabilità. Soa redassion a l'é ancaminà ai 26 d'otóber 1932 e a l'é stàita livrà a Pasca dël 1933. |
