Charles Babbage

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Matemàtich, angigné, anventor e filòsof.
Charles Babbage a l'era nassù a Teignmouth, ant ël Devon, ël 26 dë dzèmber dël 1791 e a l'é mòrt a Londra ël 18 d'otóber dël 1871.

Dël 1812 a l'é stàit, ansema a Peacock e Herschel an tra ij fondador ëd la Sossietà Analìtica, dont ël but a l'era ëd fé rivé an Anghiltèra ij dësvlup recent dla matemàtica europenga, adatene le notassion e arformé l'ansegnament. Dël 1816 Babbage a l'é vnù mèmber ëd la Sossietà Real e dal 1828 al 1839 a l'ha mostrà a l'università ëd Cambridge.
Lë spron dàit da Babbage a la modernisassion ëd la matemàtica an Anghiltèra a l'ha përmetune ël dësvlup ant le desen-e d'agn apress, mersì, antra j'àutri, a Cayley, Sylvester e Hamilton.

Motobin angignos, Babbage as anteressa a ancaminé dal 1812 a la fabricassion d'utiss mecànich për fé dij cont e dël 1823 a oten n'agiut dal goern për dësvlupé sò proget. Dël 1833 a progeta n'angign (da chiel ciamà Màchina Analìtica) bon a fé d'operassion aritmétiche mersì a dle schede forà, un cé dl'ordinator (le nòte ëd Babbage ch'a rësguardo s'angign a son ëstàite artrovà dël 1937). Sa màchina a l'é stàita pa realisà, përchè a soa época a-i mancava la precision técnica për fela marcé. Tutun Babbage a l'ha viagià (e a l'é vnù ëdcò a Turin dël 1840), për fela conòsse an virola.

Sempe creativ, Babbage a l'ha travajà pr'amelioré ël sistema postal anglèis, a l'ha fabricà n'angign pr'ëmzuré l'andi e a l'ha progetà n'utiss për paré via le bes-ce për përmëtte ai treno ëd viagé sensa perìcoj.
A l'é ëdcò ocupasse ëd mùsica e teatro, tanme senògraf e autor, ëd còdes segret e ëd polìtica.

Euvre prinsipaj

Passages from the life of a philosopher (Londra, 1864)