Diòcesi d'Ast

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La Diòcesi d'Ast a l'é stàita sot a l'Arcidiòcesi ëd Milan da soa creassion fin al 1^m ëd giugn dël 1803, quand con na bola ëd Pio VII a l'é staita dëstacà da Milan e passà sot a Turin.
Ij prim papé ansima a lòn che ij vësco d'Ast a goernèisso a son dël sécol ch'a fa XI.

Época paleocristian-a

Ël prim vësco d'Ast atestà a l'é Sant Evasi, martirisà davsin a Casal Monfrà dël 362, ma a venta dì che lòn ch'a l'é rivane rësgoard a 's vësco a podrìa esse d'autut anventà.

Dapress a Sant Evasi a son ëd sigura atestà

Pastor, dont a resta soa firma ant s'un papé dël 451,
Majoran, ch'a l'é stàit al Concili Roman dël 465

Passa-ie lor-sì i l'oma pì gnun-a neuva sigura ëd vësco d'Ast fin aj temp dij Longobard. L'estesion teritorial dla pì antica diòcesi d'Ast a l'é nen conossùa.

Dij temp longobard an resta mension dël vësco

Ben-nàit, anvers al 680.

Sècol ch'a fa XI

A son dë sti temp-sì le prime neuve (chèich diplòma imperial e bola papal) ch'an dago n'idèja dj'amzure dla diòcesi, e a son dj'amzure motobin grande.
La question a l'é che dë sti temp-sì a-i son anco' nen le diòcesi ëd Lissandria, ëd Casal, ëd Salusse, ëd Fossan, dël Mondvì e 'd Coni. Con sòn cola d'Ast as treuva a goerné la pì gran part dël Piemont meridional.
An particolar, ij teren dla diòcesi a rivavo, anvers a:

levant: fin an Fubin-i, Quargnent, Soleri e Ovij, ën confinand con cole ëd Torton-a e ëd Pavìa;
meridion: fin an Corgèli e Costiòle a la man drita ëd Tani, e a passavo ant sl'àutra sponda a l'autëssa ëd Castagnòle Lanse e d'ambelelì a montavo sù për Tani fin an ponta a j'Alp Marìtime, ën ciapand andrinta tuti ij brich antra Ast e Bra, la pian-a antra Cherasch, ël Mondvì e Coni, le valà dl'Elero, dël Pesi, dla Vermegnan-a, e dël Giss, fin al Còl ëd Tenda e al Còl djë Fnestre, ën confinand con le diòcesi d'Àich, d'Alba, d'Albenga e ëd Vintmija;
ossident: da 'nt ij papé rivane ël confin a l'é nen vàire ciàr, a smija ch'a rivèissa a confiné con cola ëd Turin a Coconà; a dovìa monté sù da j'Alp Marìtime për la Stura fin an Cherasch e ch'a ciapèissa andrinta la pian-e ëd Bra, Somariva, Caramagna e Poirin; d'ambelessì ch'a-j andèissa dapress al cors dla Ban-a fin a Butiera;
setentrion: ël confin con la Diòcesi ëd Vërsej a passava për Piovà, Alfian, Grassan e Autavila, ch'a restavo sot a Ast.

La surfassa dla diòcesi as anandierà a strens-se mach dla mità dël sécol ch'a fa XII, për via ch'a tachëran a slarghesse j'àutre, dëmentrè che neuve diocesi a saran creà.

Bibliografìa

Vergano, Lodovico (1990). Storia di Asti. Cavlimor: Gribàud editor.