Gamaleri
Vos an lenga piemontèisa | |
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
Gamaleri (Gamalero an italian) a l'é un comun dël Piemont d'832 abitant [1], ant la provinsa ëd Lissandria. Ël pais a resta ai confin antra la pian-a lissandrin-a, a sud-òvest dël capleugh, e le prime colin-e dël Monfrà, an sla riva ossidental ëd la bassa val ëd la Bormia. Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]As conòss nen l’orìgin dël nòm ëd Gamaleri, ma a l'é atestà dal sécol ch'a fa X ant le forme ëd Scamilaria a Camilaria, për peui trasformesse an Gamelerium e Gamalerio. A l'é fàcil che an época roman-a a-i fussa dagià 'n pcit insediament a dësfèisa dla strà për Aquae Statiellae, ancheuj Àich. Ant ën diplòma dl'imperador Oton I dël 967 ij feod dël comitatu aquensi a son confermà al marchèis Aleram. Dël 978 ël pais a l'é cità për la prima vira e a passa sota al contròl dël vësco d'Àich. Contut che la diòcesi a ven-a spartìa con la nàssita dla diòcesi 'd Lissandria, la piev ëd Gamaleri a resta sota Àich fin al 1405. Malgré sòn, për soa vzinansa, a segue le sòrt ëd la Comun-a 'd Lissandria, an fasend part ëd soa giurisdission. Dël 1315 ij Ghiblin a pijo 'l podèj e la sità a passa al Ducà 'd Milan, goernà da la famija Viscont. Dël 1403 ël pais a torna an man ai Guelf e le trupe milanèise comandà dal capitan Facin Can a-j dan feu. Dël 1437 Filip Maria Viscont a anfeoda Gamaleri a Simonin Ghilin, sò segretari, e an séguit Fransësch Sfòrsa, ch'a l'avija suceduje, al passa ai sò doi frèj. Quand che costi dël 1462 as buto da la part ëd Vielm II marchèis ëd Monfrà, ël Duca a l'anfeoda a Gentil Simonëtta. Dël 1480 ël feod a torna a disposission ëd la Ciambra Ducal e dël 1498 Ludovich ël Mòro a nòmina sgnor dël pais Fransësch Bernardin Viscont. Gamaleri a resta anfeodà a la famija Viscont fin al 1717. Parèj 'd Lissandria, ël pais a passa dal Ducà 'd Milan a la Coron-a dël re dë Spagna e dal 1707 an séguit a la guèra 'd sucession ëspagneula e al sucessiv Tratà d'Utrecht, Gamaleri a ven cedù al Ducà 'd Savòja 'd Vitòrio Medeo II, che pòch pì tard, dël 1720, a dven ël Regn ëd Sardëgna. Dël 1726 ël feod a ven catà dal marchèis Tommaso Ghilini e soa famija a resta l'ùltima feodataria dël pais. D'apress a l'época dla dominassion fransèisa ëd Napoleon Bon-a-part, dël 1815 a torna ant ël Regn ëd Sardëgna e a l'é aministrà sota a la Division (peui Provinsa) ëd Lissandria, a la Provinsa (peui Sircondari) ëd Lissandria e al Mandament ëd Cassèine. Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]Ël sìndich a l'é Andrea Guazzone (dal 31/05/2015, dagià sìndich dal 1995 al 2005). Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]
|