Giuseppe Gorani

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Aventurié, scritor e òm polìtich.
Ël cont Giuseppe Gorani a l'era nà a Milan ai 15 ëd fërvé 1740 e a l'é mòrt a Gëneva ai 13 dë dzèmber 1819.

Anlev dij barnabita, a l'avìa chità la scòla për fesse soldà.
A l'ha fàit la guèra dij set agn, a l'é stàit përzoné dij prussian, a l'ha duvertà na lòbia franch-masson-a a Tilsit.

Butasse dël 1764 a servissi ëd Pasquale Paoli, a l'ha sërcà ëd trové d'agiut për ij cors, arvirasse contra Génoa. A l'é peui stàit al servissi ëd Pombal an Portugal (1765-1766) e pì tard ëd Marìa Teresa.
Dël 1773 a l'ha smonù al re 'd Sardëgna Vitòrio Medeo III un proget ëd goern liberal e unitari, ma sensa sucess.

Convertisse a j'idèje arvolussionarie, a l'ha tramudà a Paris, anté ch'a l'ha colaborà con Mirabeau, a l'é avzinasse ai girondin e a l'ha otnù la sitadinansa fransèisa.

An Lombardìa ij sò ben a j'ero stàit confiscà dal goern. Drocà Robespierre, Gorani a l'é arfugiasse a Gëneva, andoa a l'é mòrt dësmentià.

Euvre prinsipaj

Il vero despotismo (Gëneva, 1770, publicà anònim)
Saggio sulla pubblica educazione (Londra, 1773)
Ricerche sulla scienza dei governi (Losan-a, 1790)
Mémoirs secrets et critiques des cours, des gouvernements et des moeurs des principaux états d'Italie (Paris, 1793, tre volum)
Lettres aux souverains sur la révolution française (Paris, 1793)
Lettres aux français
Mémoirs pour servir à l'histoire de ma vie (quatr volum)