Hans Freudenthal

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Matemàtich.

Hans Freudenthal a l'era nà a Luckemwalde dël 1905.

A l'é stàit professor ëd matemàtica pura e aplicà e ëd teorìa dij fondament ëd la matemàtica a l'Università statal d'Utrecht.
Dal 1971 a l'é ocupasse mach pì d'arserca an sl'ansegnament ëd la matemàtica, an produvend pì 'd dosent publicassion ant ës camp-sì. A l'é andàit an pension dël 1975, ma a l'ha continuà a travajé.

A l'é mòrt ai 13 d'otóber 1990.

La matemàtica ant ël pensé ëd Freudenthal

Për Freudenthal, la matemàtica a l'é dnans a tut na dutrin-a ch'a arserca lòn ch'a l'é sigur, e soa stòria a mostra la costansa ëd cost'arserca, a la qual l'umanità a l'ha mai arnonsià. Ant ël pensé ëd Freudenthal, costa arserca ëd lòn ch'a l'é sigur, tìpica dla matemàtica, a part dal bon sens; ma un bon sens ch'as lìmita pa a aceté le sensassion imedià o j'idèje spantià për abitùdin: nopà, la sigurëssa dla matemàtica a nass da 'n bon sens afinà da la crìtica dl'esperiensa imedià e dle chërdense abituaj.

Ël process d'amprendiment ëd la matemàtica

La descrission che Freudenthal a smon dël process d'amprendiment ëd la matemàtica a l'é gropà a soa concession ëd costa siensa e a fonda peui soa vision ëd l'ansegnament. Pr'ësmon-e sò pensé, a arpija la nomencladura e j'idèje d'A. Treffers, ch'a l'ha antroduvù ij concet ëd matematisassion orisontal e matematisassion vertical.

Për Freudenthal, l'amprendiment ëd la matemàtica a riva për sàut, visadì a crea dë stat mentaj diferent e dëstacà. A travers dij sàut ant l'amprendiment, as riva ai vàire livej ëd conossensa matemàtica.

Euvre prinsipaj

Mathematics as an educational task (Dordrecht, 1973)

Cost'euvra e esàmina l'ansem dij problema smonù da l'educassion matemàtica. A spiega lòn ch'a l'é la matemàtica dël di d'ancheuj e lòn ch'a l'ha sporzune la tradission. A esàmina ël métod socràtich e col ëd la ri-anvension, a parla ëd livej ëd rigor e dij problema dj'ansegnant ëd matemàtica. A taca peui coj capìtoj prinsipaj dla matemàtica (ij nùmer, j'ansem e le fonsion, la geometrìa, l'anàlisi, la statìstica e ël càlcol dle probabilità, la lògica) dal pont ëd vista ëd sò amprendiment a parte da l'anfansia, an fasend arferiment sia a le situassion ëd mincadì che a le necessità ëd la costrussion teòrica.

Didactical phenomenology of mathematical structures (Dordrecht, 1983)

S'euvra a passa an arsegna j'argoment prinsipaj ëd la matemàtica.

Revisiting mathematics education (Dordrecht, 1991)

An cost'euvra, an tre part, l'autor a buta d'ardriss e a smon j'idèje che a l'avìa presentà an na serie ëd lession ëtnùe an Cin-a.
Freudenthal a analisa e a passa sota revision j'idèje che chiel-midem a l'avìa esprimù ant ël passà. La prima part, dedicà a la fenomenologìa dla matemàtica, a analisa e a descriv ël contest andoa ch'a son dësvlupà ëd fasson sistemàtica ij prinsipi didàtich ëd la sconda part. Për finì, ël letor a l'é compagnà ant ël panorama dl'educassion matemàtica.