Luigi Pietracqua
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Scritor an lenga piemontèisa e ëdcò an italian, conossù ëdcò con lë stranòm Fra Giocondo. Biografìa[modìfica | modifiché la sorgiss]Luigi Pietracqua (an piemontèis Luis Pietraqua) a nass a Voghera ij 23 'd gené dël 1832; la famija a tramuda a Turin che chiel a l'era cit e ambelelì a meuir ij 28 d'otóber dël 1901. A 14 agn a l'era già al travaj coma pròto al Pòpol, peui colaborator al midem giornal, al Fischietto e al Birichin.
A l'é stàit neuv agn a la Gazzetta Piemontese, su propòsta ëd Casimiro Favale, fin-a al 1879. Anvers a la fin ëd col ann-lì, ël senator Luigi Guala a l'ha smonuje d'andé a Vërsèj, 'me diretor dël giornal liberal progressista La Sesia. Ës pòst Pietracqua a l'ha goernalo për ses agn, a ancaminé dal 1881. A l'é arnomà për soe euvre teatraj e sò romanz, ch'a scriv ant un piemontèis ch'a conten soens vàire italianism. Ij tema[modìfica | modifiché la sorgiss]Pietracqua a l'é 'd sicur në scritor che a fa nen part dla literatura granda, ma ch'a fa bin part ëd na literatura an piemontèis ch'a l'é nen - e nen meno sicurament - da pòch. An piemontèis a l'era adatasse a scrive (an prinsipi squasi come 'n dovèj vers la gent d'estrassion pì popolar, për podèj parle-je mej e pì dësgenà) 'd comedie rapresentà da Toselli e da soa companìa («Le sponde dël Po», «Sablin a bala», «Gigin a bala nen», «Un pòver parco», «La famija dël soldà»). A la stessa manera a l'ha scrivù an piemontèis ëd romanz en feuilletons che ant j'edission Viglongo a së stampo 'ncora ancheuj (mach chèich tìtoj: «Don Pipeta l'Asilé», «Lucio dla Venerìa», «La Còca dël Gamber»). E a l'ha 'dcò scrit - sempe an piemontèis - ëd bele canson popolar a la manera 'd Brofferio. Ant la Gasëta d' Gianduia Pietracqua a fa profession 'd patriotism, a làuda Vitòrio Emanuel II e a sosten la guèra contra l'Àustria quand che dël '66 as trata 'd gionté a l'Italia chèich tòch ch'a manco 'ncora. Moderà e patriòtich, as mostra sabaudista, gradualista, progressista e - gnanca a dilo - anticlerical. Le soe euvre a l'han giutà 'l Risorgiment a rivé al cheur e a la ment dla pì bassa gent, cola che magara a savìa nen lese, ma che ai sò spetacoj (coma a conta 'dcò Augusto Monti) a 'ndasìa për trové 'n pò 'd fiusa e 'd consolassion. Euvre prinsipaj[modìfica | modifiché la sorgiss]Teatro[modìfica | modifiché la sorgiss]J'euvre teatraj ch'as son goernasse ëd Luigi Pietracqua a son na sessanten-a, ma i soma da chiel-midem ch'a n'avìa scrivune pì che sent; vàire as son spërdusse përchè dovrà an sena an n'ùnica còpia.
Pròsa[modìfica | modifiché la sorgiss]Ëdcò ij romanz ëd Luigi Pietracqua a son motobin numeros. Chèich tìtoj:
Chèiche righe dl'euvra:
Ant j'apendis dla Sesia Pietracqua a l'ha publicà vàire conte:
Poesìa[modìfica | modifiché la sorgiss]Luigi Pietracqua a l'avìa ëdcò provà come poeta. Ij tìtoj ëd chèiche soe poesìe:
Chèich vers ëd la poesìa:
Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse[modìfica | modifiché la sorgiss]Gianrenzo P. Clivio - Profilo di storia della letteratura in piemontese |
