Netun (dal latinNEPTUNUS, -I; ) a l'é 'l pianeta pì lontan dal Sol (a na distansa media ëd 4503 milion ëd chilòmeter), ël pì cit dij gigant gaseus dël sistema solar. A l'ha 'n diàmetro ch'a l'é quasi l'istess d'Uran, na frisa 'd meno, combin che soa massa a sia pì granda.
N'ann ëd Netun a dura 164,79 agn terestr e soa giornà 16,11 ore.
A l'ha tërdes satélit, dont ël pì important, Triton, dëscoatà dissèt di apress la dëscuverta dël pianeta, a l'é na gròssa lun-a con na fòrta atività geològica.
A l'é probàbil ch'as sia formasse da n'àutra part e ch'a sia stàit peui ciapà dal camp ëd gravità ëd Netun.
J'àutri dódes satélit a son cit.
Ij sinch anej ëd Netun a son fàit ëd partissele ëd póer geilà.
A son ëstàit dëscoatà dël 1984, peui la sonda Voyager 2 a l'ha mostrà ch'a j'ero sinch.
An chèich pòst a son motobin fin, lòn che miraco as dev a la gravità ëd soe lun-e.
Da la Tèra, Netun a l'é nen visìbil a l'euj.
Constatand la stravisa trajetòria d'Uran, ij siensià a l'avìo anmaginà che miraco n'àutr pianeta a na anfluensava ël moviment.
Netun l'é stàit dëscurvì ai 23 dë stèmber dël 1846 da Johann Gottfried Galle a l'Osservatòri 'd Berlin, grassie a le prevision teòriche dël matemàtich Le Verrier.
Mach la sonda Voyager 2 a l'é rivà fin-a a Netun, dël 1989, apress un viage ëd dódes agn a travers dlë spassi.
Voyager 2 a l'ha dëscoatà che vàire orissi as dësrolo su Netun e ëdcò dij lans d'asòt e póer ch'a rivo da Triton, possà da dij vent fòrt.
La sonda a l'ha analisà j'anej e dëscoatà ses lun-e.
Dagià che ël pianeta a l'é motobin leugn, ij signaj radio dla sonda a l'han butaje quatr ore për rivé an sla Tèra.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
