Religion

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Etimologìa

Dal latin religiō, religiōn-, fòrse da religāre, lighé, gropé strèit, coleghé (l'òm e la divinità).

Ël sust ëd la paròla

Compless ëd crëdense, pràtiche, at dë divossion (rit), valor, istitussion, còdes ëd condòta etc. che a manifesto l'arconossiment ëd la gent d'un prinsìpi superior, an particolar dla divinità, Fé. La religion a l'ha pijait vàire forme an diferente colture e person-e.
- Religion monoteìsta, politeìsta, animìsta.
- Pratiché la religion.
Pietà, religiosità, timor dë Dé.
- A-i é pi nen ëd religion! [për dì chë a manca dël tut ël rispet për ij valor, le tradission etc.].
Compless dij dògma, dij precet, dle sirimònie che a son ëd pertinensa ëd n'organisassion religiosa stòrica determinà. Confëssion religiosa
- Mostré, prediché, osservé, lassé la/na religion.
- Religion catòlica, evangèlica, ebràica, maumetan-a, Religion dla famija, dla patria, dël travaj, e via fòrt.
Soagn, rispet, divossion për cheicòsa o quajdun che as chërd sacrà.
Sentiment ëd sacralità ò 'd santità ispirà d'un leugh; ancant, sugestion.

Ël bzògn religios as manifesta an minca coltura an forma esteriorisà con rit ch'a l'han valor sossial e ch'a peudo avèj un contnù étich e filosòfich.

Bele s'a l'é franch mal fé dé na definission completa, as peul disse che religion a l'é l'adesion a chèich ëspiegassion dl'esistensa e a chèich valor, giudicà assolù, për dé sust a la vita. An d'àotre paròle a l'é la rispòsta che mincadun as dà a le domande: Chi i son-ne? Da 'nté ch'i ven-ne? 'Ndoa chi vad-ne? Che sust a l'ha mia vita?

A-j son doe stra possibij për risponde, ch'a dan orìgin a doi tipo ëd religion.

Religion naturaj

L'òm a serca d'arzòlve con la rason uman-a le chestion che l'esistensa a jë smon: an formoland soe ipòtesi e an dovrand sò rasonament l'òm a riva, se a-i riess, a trové dë spiegassion e ëd valor convincent për soa vita. Parèj a nasso le religion naturaj. Esempi ëd religion naturaj a son: budism, taoism, vàire filosofìe, ateism.

Fé o religion arvelà

L'òm a aceta d'avèj fiusa an chèich magìster stimà a l'aotëssa d'arzòlve ël problema dël sust ëd la vita. Arlongh dla stòria vàire ëd costi magìster a son presentasse coma portavos (profeta) d'ën Dé. Ant ës cas sì as parla ëd fé o religion arvelà. Col ch'as dis profeta për esse chërdù a smon dle garansie ch'a testimònio për chiel, parèj d'event miracolos o ëd predission d'aveniment dl'avnì. Le religion arvelà pì conossùe e spantià a son, ant l'ordin ëd soa aparission ëstòrica, l'ebraism, ël cristianésim, l'islam.

Vàire religion (naturaj o arvelà ch'a sio) a adoto ëd test sacrà andova ch'a cheujo an tut ò an part sò credense e prinsipi.

Rispartission dle religion

Le religion as divido dzortut antra monoteìsta e politeìsta: