Roberto Saviano

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Roberto Saviano

Scritor an lenga italian-a.
Roberto Saviano a l'é nassù a Nàpoli ai 22 dë stèmber dël 1979.
Ant ij sò tòch e dzoratut ant sò lìber pì famos, Gomorra, a deuvra la literatura e la crònaca për conté la realtà econòmica e la vita 'd minca di ant ël teritòri dla camora.

Da le prime mnasse arseivùe për soe denonsie contra le còche ëd la camora a viv sempre sota protession.

Al di d'ancheuj a travaja për dij giornaj italian (L'Espresso e La Repubblica) o anternassionaj coma 'l Washington Post, ël Time, El País, Die Zeit, Der Spiegel.

Biografìa[modìfica | modifiché la sorgiss]

Fieul dël médich Luigi Saviano, a l'ha pijà la làurea an Filosofìa ant l'Università Federico II ëd Nàpoli, anté che a l'é stàit anlev dle stòrich meridionalista Francesco Barbagallo; a ancamin-a soa cariera giornalìstica dël 2002 an scrivend për vàire arviste e giornaj coma: Pulp, Diario, Sud, ël Manifesto e për ël Corriere del Mezzogiorno.
Dël 2006 a l'ha publicà 'l lìber Gomorra, dont a l'ha preparà 'dcò la version për ël teatro e për ël film.

Gomorra[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ëd mars 2006 a fa seurte Gomorra, visadì un viagi ant l'imper econòmich e ant ël seugn ëd dumini dla camora, un viagi ant ël mond ëd j'afé e dij crìmen ant ij lèu andoa la camora a l'é nàita e chërsùa: la Campania.
Ël lìber a parla dle ca dij caporion ëd la camora ch'a son coma cole ëd j'ator ëd Hollywood, ma a parla 'dcò ëd l'apògg che j'atività dla camora a l'han da la popolassion local.
L'autor a parla d'un sistema che a sërca ij sò neuv mèmber quand a son pòch pì che cit, an fasend chërdje che la vita da camorista a l'é l'ùnica vita possìbil, parèj ij matòcc a chërso an chërdend che l'ùnica manera për meuire da òmo a sia cola 'd meuire massà.

Ant lë Stat italian ël lìber a l'ha vendù 1,8 milion ëd còpie e a l'é stàit virà an 43 lenghe con ëd bon arzultà an Almagna, Olanda, Spagna, Fransa, Finlandia, Lituania e via fòrt.

Le mnasse e la vita sota protession[modìfica | modifiché la sorgiss]

Con ël sucess dël lìber ëd Saviano a son ancaminà ij problema për l'autor: mnasse për litra, mnasse al teléfon e na vita sempre pì sola.

Aj 14 ëd mars dël 2008, al process Spartacus, l'avocà dij caporion Francesco Bidognetti e Antonio Iovine, Michele Santonastaso, a l'ha smonù a la cort na litra dij caporion che a ciamavo 'd mudé 'l process ant n'àutra sità përchè ant ël sud dl'Italia a-i sarìa l'assendent negativ ëd Roberto Saviano e 'd sò lìber. Dòp costa litra ël Ministr ëd l'Anterior a l'ha decidù d'angrandì la protession an giontand doi òmo an pì.

Ant l'otóber dël 2008 Saviano a l'ha decidù 'd chité l'Italia përchè già da vàire mèis as savìa che la camora a spetava nomach na bon-a ocasion për masselo. Ël progèt ëd masselo a l'era stàit arvelà da vàire colaborador ëd la giustissia che a l'han dit che darera a costa ideja a-i era la còca dij casalèis.

L'apel dij Premi Nobel[modìfica | modifiché la sorgiss]

Aj 20 d'otóber dël 2008, ses Premi Nobel antërnassionaj a l'han ciamà a lë Stat italian ëd fé qualsëssìa sfòrs për goernelo e dëroté la camora, an disend ciàir che ël crìmen organisà a l'é pa 'n problema 'd polissìa nomach për Saviano, ma a l'é 'n problema 'd democrassìa che a toca tuti ij sitadin. Costi sitadin a peulo pa lassé core che ij fàit contà sël lìber Gomorra a càpito ant l'Euròpa dël 2008, parèj coma a peulo pa soporté che 'l pressi da paghé për la denonsia 'd costi fàit a sia l'arnunsia a la libertà e a la vita.
A firmé cost apel a son ëstàit Dario Fo, Mikhail Gorbaciov, Günter Grass, Rita Levi-Montalcini, Orhan Pamuk e Desmond Tutu.

Mùsica[modìfica | modifiché la sorgiss]

La formassion anglèisa dij Massive Attack a l'ha scrivù na canson dzora la stòria 'd Roberto Saviano, "Herculaneum", tòch che a l'é intrà ant le mùsiche dël film Gomorra.

Ël rapeur napolitan Lucariello, butasse d'acòrdi con Saviano, a l'ha scrivù na canson ciamà "Cappotto di legno", butà an musica da Ezio Bosso, anté che a ven contà la stòria d'un sassin che as pronta për massé Saviano.

La formassion piemontèisa dij Subsonica a l'ha dedicà a Saviano la canson "Piombo" che as treuva ant l'àlbom L'eclissi.

A la fin dla canson "In Italia" dël rapeur Fabri Fibra a-i é 'n tòch ëd l'antërvista d'Enzo Biagi a Roberto Saviano andoa chiel-sì a dis che sò seugn a l'era col ëd resté ant soa tèra për contela e seguité a arziste.

Euvre prinsipaj[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Gomorra - viaggio nell'impero economico e nel sogno di dominio della camorra, Milan, 2006
  • Il contrario della morte, Milan, 2007
  • La bellezza e l'inferno, Milan, 2009
  • Zero Zero Zero, Milan, 2013
  • La paranza dei bambini, 2016