Vai al contenuto

Secondo Pettiti

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Secondo Pettiti al concors ëd poesìa piemontèisa a Ël Mango (CN) ël 14 Novèmber 1961, vagnà con la poesìa "La cimpà".

Secondo Pettiti (Costiòle d'Ast, 16 Avril 1897 – Costiòle d'Ast, 15 Mars 1980), ciamà dcò Dino Petit o Scond Petit an piemontèis, a l'era un poeta an lenga piemontèisa. Soe poesìe, archeujte ant n'ùnich volum antitolà "Fior fiorìe... smens d'amor...", a son stàite publicà da sò fieuj dël Dzèmber 1997, cudìe e presentà da Milo Bré. Soa poética a toca argoment come soa tera, la blëssa natural, soa famija e soa fé.

Secondo Pettiti a l'é nassù dël 1897 a La Mòta ëd Costiòle d'Ast, andoa a l'ha sèmper vivù. A l'ha fàit la prima guèra mondial e a l'é stàit ornà dla cros ëd sivalié ëd Vitòrio Véneto. A l'é mariasse ël 25 ëd novèmber 1925 con Natalina Montrucchio e a l'ha avù neuv masnà: Carlucio, Vincensin-a, Leopolda, Serafin, Fransisch, Maria, Genio, Vitòria e Gioan. Malgré la tràgich dëspartìa ëd doi sò fieuj, ëd Carlucio quand a l'era mach na masnà e 'd Fransisch a l'età ëd quarantadoi ann, a l'é sèmper riussì a passé ij moment arnos, sostnù da na robusta fé cristian-a.
Premià e segnalà an numeros concors Nino Còsta e Gastaldi 1948, a l'ha colaborà con quàich giornal d'Ast e boletin locaj. Dal 1951, për vint agn, a l'ha colaborà con ël giornal Ël Bochèt.
A l'é mòrt a La Mòta ëd Costiòle ai 15 ëd mars 1980, sostnù da soa fomna Natalin-a e dai sò carissim fieuj.

Pettiti as definìa poeta paisan për carché sò afet pr'ël mond contadin, un mond che, al contrari dle sità, a conservava sò anciarm e integrità. Cost amor dle campagne a l'é bin evident ant la "Peosìa dël Paisan", andoa a scriv:

"...Noi stoma frem su costa stra pì dura,
con sape, forche e arsau foma bataja,
spetand che 'l sol e cheusa la cotura,
e vëdde l'autra facia dla midaja."

Ant "Ël mè pais", peuj, l'orgheuj ëd vive an pais a l'é bin evident:

"...Paisan dla mòda antica,
cerco pa d'andé a Turin:
për mi, 'l verd dla mia campagna
l'é pì bel che 'l Valentin!"

A l'é curios noté come ël Piemontèis ëd Pettiti a dovra un lessich pì turinèis che astësan; për esempi, a dovra "fomna" an leu ëd l'astësan "dona", opura l'arcaich "naris" an leu dël pì comun "nas". Sòn a arvela la soa liura con ij grand poeta turinèis come Pinin Pacòt, che Pettiti a sita an quàich soa poesìa.
Che Pettiti a scriva an lenga piemontèisa a l'ha pa mach un significà coltural, ma dcò ideològich, përchè ël Piemontèis a l'é la lenga dël mond rural e a l'é la lenga ch'a sà bin preservé tùit coj valor dont Pettiti a l'era orgojos, ossìa la tera, la famija, la fé e la fradlansa.

La poesìa ch'a ven dòp, ciamà "Mia pì bela poesìa", a l'é dedicà a soa fomna e ai sò neuv fieuj.

Ai mè fieuj

La pì bela poesìa
che mi j'abia combinà
l'é peuj semp la mia famija
ch'l'é 'nrichisse 'd neuv masnà.

La mia fomna, degordìa,
a l'ha semp colaborà
'n costa cara poesìa,
ornament ëd la mia ca.

Leopolda e Vincenzin-a,
Serafin, Cichin, Maria,
son già 'd pì che na quartin-a
'd costa cara poesìa.

J'é peuj Genio con Vitòria
e për ùltim, Giovanin,
ch'a conclud, ma sensa bòria,
come 'n rap ëd San Martin.

E Carlucio, prima dla nià,
ch'l'é volass-ne 'n Paradis,
a l'é ancor present an ca
ch'a sorid da 'nt soa curnis.

La pì bela poesìa
che mi j'abia combinà
l'é peuj semp la mia famija
ch'l'é 'nrichisse 'd neuv masnà.

—Fior fiorìe... smens d'amor...


Galerìa ëd fòto

[modìfica | modifiché la sorgiss]
Grup ëd poeta dialetaj. Pettiti Secondo a l'é 'l ters an pé da drita. A-i son ëdcò Pinin Pacòt, Celestina Costa, Armando Mottura, Renato Bertolotto, Antonio Bodrero, Gustavo Buratti, Francesco Origlia, Carlo Comino, Salvatore Viviani, Camillo Brero e autri dla "Companìa dij Brandé".