Secondo Pettiti

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Secondo Pettiti (Costiòle d'Ast, 16 Avril 1897 – Costiòle d'Ast, 15 Mars 1980), ciamà dcò Dino Petit o Scond Petit an piemontèis, a l'era un poeta an lenga piemontèisa. Soe poesìe, archeujte ant n'ùnich volum antitolà "Fior fiorìe... smens d'amor...", a son stàite publicà da sò fieuj dël Dzèmber 1997, cudìe e presentà da Milo Bré. Soa poética a toca argoment come soa tera, la blëssa natural, soa famija e soa fé.

Biografia

Secondo Pettiti a l'é nassù dël 1897 a La Mòta ëd Costiòle d'Ast, andoa a l'ha sèmper vivù. A l'ha fàit la prima guèra mondial e a l'é stàit ornà dla cros ëd sivalié ëd Vitòrio Véneto. A l'é mariasse ël 25 ëd novèmber 1925 con Natalina Montrucchio e a l'ha avù neuv masnà: Carlucio, Vincensin-a, Leopolda, Serafin, Fransisch, Maria, Genio, Vitòria e Gioan. Malgré la tràgich dëspartìa ëd doi sò fieuj, ëd Carlucio quand a l'era mach na masnà e 'd Fransisch a l'età ëd quarantadoi ann, a l'é sèmper riussì a passé ij moment arnos, sostnù da na robusta fé cristian-a.
Premià e segnalà an numeros concors Nino Còsta e Gastaldi 1948, a l'ha colaborà con quàich giornal d'Ast e boletin locaj. Dal 1951, për vint agn, a l'ha colaborà con ël giornal Ël Bochèt.
A l'é mòrt a La Mòta ëd Costiòle ai 15 ëd mars 1980, sostnù da soa fomna Natalin-a e dai sò carissim fieuj.

Poética

Poeta Paisan

Pettiti as definìa poeta paisan për carché sò afet pr'ël mond contadin, un mond che, al contrari dle sità, a conservava sò anciarm e integrità. Cost amor dle campagne a l'é bin evident ant la "Peosìa dël Paisan", andoa a scriv:

"...Noi stoma frem su costa stra pì dura,
con sape, forche e arsau foma bataja,
spetand che 'l sol e cheusa la cotura,
e vëdde l'autra facia dla midaja."

Ant "Ël mè pais", peuj, l'orgheuj ëd vive an pais a l'é bin evident:

"...Paisan dla mòda antica,
cerco pa d'andé a Turin:
për mi, 'l verd dla mia campagna
l'é pì bel che 'l Valentin!"

La lenga

A l'é curios noté come ël Piemontèis ëd Pettiti a dovra un lessich pì turinèis che astësan; për esempi, a dovra "fomna" an leu ëd l'astësan "dona", opura l'arcaich "naris" an leu dël pì comun "nas". Sòn a arvela la soa liura con ij grand poeta turinèis come Pinin Pacòt, che Pettiti a sita an quàich soa poesìa.
Che Pettiti a scriva an lenga piemontèisa a l'ha pa mach un significà coltural, ma dcò ideològich, përchè ël Piemontèis a l'é la lenga dël mond rural e a l'é la lenga ch'a sà bin preservé tùit coj valor dont Pettiti a l'era orgojos, ossìa la tera, la famija, la fé e la fradlansa.

La poesìa ch'a ven dòp, ciamà "Mia pì bela poesìa", a l'é dedicà a soa fomna e ai sò neuv fieuj.

“	Ai mè fieuj La pì bela poesìa che mi j'abia combinà l'é peuj semp la mia famija ch'l'é 'nrichisse 'd neuv masnà. La mia fomna, degordìa, a l'ha semp colaborà 'n costa cara poesìa, ornament ëd la mia ca. Leopolda e Vincenzin-a, Serafin, Cichin, Maria, son già 'd pì che na quartin-a 'd costa cara poesìa. J'é peuj Genio con Vitòria e për ùltim, Giovanin, ch'a conclud, ma sensa bòria, come 'n rap ëd San Martin. E Carlucio, prima dla nià, ch'l'é volass-ne 'n Paradis, a l'é ancor present an ca ch'a sorid da 'nt soa curnis. La pì bela poesìa che mi j'abia combinà l'é peuj semp la mia famija ch'l'é 'nrichisse 'd neuv masnà.	”
—Fior fiorìe... smens d'amor...

Galerìa ëd fòto