Sigmund Freud

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Biografìa

Sigismund Schlomo Freud, mej conossù coma Sigmund Freud, a l'era nassù a Freiberg, al dì d'ancheuj Příbor, an Moravia, ai 6 ëd magg dël 1856 da na famija ebrea che dël 1860 a l'ha tramudà a Vien-a.

Dël 1881 a l'é laureasse an medzin-a e a l'ha fàit pràtica a l'ospidal general ëd Vien-a dventant assistent ëd Theodor Meynert. A l'é specialisasse an maladìe nervose e a l'ha mnà arserche an sla cocain-a.
Dël 1885, con na borsa dë studi, a l'é stàit a Paris e a l'ha frequentà le lession ëd Jean-Martin Charcot; l'ann apress a l'é stàit a Berlin e peui a l'é tornà a Vien-a për dedichesse a la pràtica médica, an duvertand në studi tanme specialista an maladìe nervose. Na desen-a d'agn apress a l'ha antroduvù ël métod analìtich.

Dël 1902 a l'é stàit nominà professor strasordinari a l'Università ëd Vien-a; dël 1909 a l'ha fàit un viage an Mérica con Jung.
Dël 1923 a l'é stàit operà për un càncher a la massëlla.

Séghit a le përsecussion rassiaj (quatr soe seur a muiran dël 1942 ant ël camp d'Auschwitz) e a l'ocupassion nasista dl'Àustria, dël 1938 Freud a l'ha chità Vien-a e a l'ha tramudà a Londra, andoa a l'é mòrt ai 23 dë stèmber dël 1939.
Freud a l'ha avù ses masnà, dont la dariera, Anna, a l'é stàita l'ùnica a passionesse a jë studi ëd sò pare.

Sò studi e sò anfluss

Freud a l'é stàit ël prinsipal esponent dla psico-anàlisi.

Soe teorìe e ël tratament che a dasìa ai sò malavi a l'han bolversà la Vien-a dël sécol ch'a fa XIX e ël debà a sò riguard a dura ant l'época atual. Soe idèje a son soens dëscutùe e criticà. Freud a l'ha avù un ròl amportant ant la coltura contemporania, ant la fasson dë s-ciairé la dinàmica psicològica, la përson-a, ël sìngol, la sossietà, ij process sossiaj, la vita, le costume, ij modej dl'esistensa, ij valor.

L'anàlisi anfantil

Freud a l'é avzinasse a l'anàlisi dle masnà mach ëd fasson indireta, visadì a travers l'arcostrussion analìtica ëd përson-e giumaj grande e a travers ij pare e le mare.
A Freud a j'ero restà tanti dùbit an sl'utilità e la convensiensa d'apliché ai cit le técniche dovrà për ij grand, sia përchè as rendìa cont che ël rapòrt antra psico-analista e na masnà a podìa pa esse l'istess che col con un grand, sia përchè ël rapòrt dinàmich ëspassial, temporal e psicològich antra Es, Mi e Sùper-mi a vnisìa a pijé ant ij cit dle caraterìstiche particolar. Tutun a l'ha nen arnonsià a anvestighé sia për identifiché ij process, le crisi e ij compless, sia pr'ës-ciairì la costrussion gradual dël Mi e l'anteriorisassion dël Sùper-mi.

J'idèje, j'antërpretassion, le técniche e j'anàlisi ëd Freud a l'han provocà un cangiament d'orisont ant la manera ëd concepì la masnà, ij rapòrt familiar e sossiaj, l'educassion. Con chiel, a son drocà dij vej pregiudissi, ma ëdcò la chërdensa dl'anfansia tanme na stagion sensa problema, tension o conflit: la masnà a viv ëd drama, ëd peur parèj ëd tuti j'òm, e dzortut sensa esse bon a capije.