Siracusa

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.


Siracusa
      
Stat:

Italia

Provincia: Provincia ëd Siracusa
Nòm 'n italian: Siracusa
Coordinà: Latitudin: 37° 5′ 0′′ N
Longitudin: 15° 17′ 0′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 17 m s.l.m.
Surfassa: 207,78 km²
Abitant: 122.051 (2016)
Comun dj'anviron: Avola, Canicattini Bagni, Floridia, Melilli, Noto, Palazzolo Acreide, Priolo Gargallo, Solarino
CAP: 96100
Prefiss tel.: 0931
Còdes ÌSTAT: 089017
Còdes fiscal: I754 
Festa dël borgh: 13 dë dzèmber 


Sit istitussional

Siracusa a l'é na sità dla Sicilia ëd 123.324 abitant, capleugh dl'omònima provinsa.

La sità a së stend arlongh la còsta oriental ëd Sicilia. A pija sò nòm dal maré Syrako lì-davzin.

A l'é na sità d'art ëd n'anteresse archeològich ëstrasordinari, n'amportant sènter torìstich, na località balnear e n'amportant sènter d'atività comersiaj e andustriaj.

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

Conforma a lòn ch'a conta Strabon, Siracusa a l'é stàita fondà da Archias.

Con l'agrandisse ëd soa prosperità e soa potensa militar, la sità a l'é vnùita an pressa un dij sènter amportant dël bassin mediterani. Dël 480 aGC a l'ha batù ij cartaginèis, con l'agiut dj'agrigentin.
Dël 474 aGC, sota j'órdin ëd Jeron, ij siracusan a l'han batù j'etrusch, lòn ch'a l'ha limità lë spantiament teritorial d'ës pòpol vers sud. Dël 413 aGC a l'han batù j'atenèis.

Ai temp ëd Dionis, as son butasse a dësvlupé la strutura difensiva dla sità, con l'atension sempe vers Cartàgin.

Dël 212 aGC a l'é stàita conquistà dai roman. Durant le violense séghit a la conquista, a l'é mòrtie ëdcò Archimede.

Ant la prima mità dël VI sécol, Siracusa a l'é stàita gionzùa a l'Amper bisantin. A l'ha acujì la cort ëd Costans II, che ambelessì a l'é stàit massà dël 668.

Dl'878 a l'é stàita ocupà da j'àrabo, ch'a l'han gavaje ël ròl aministrativ amportant ch'a l'avìa avù fin-a a col moment.
Durant la sconda mità dël sécol ch'a fa XI a l'é stàita pijà dai norman. A l'é peui passà a j'Angiò e, apress ij Vespr, a j'aragonèis, ch'a l'han torna daje prestis e autorità.
Dël sécol ch'a fa XV, a l'época ëd Carl V, le struture ëd difèisa dla sità a son ëstàite ancor ranforsà.

Séghit a j'acòrd d'Utrecht, a l'é passà ai Savòja, peui a j'austrìach e ai Borbon.

Artisanà[modìfica | modifiché la sorgiss]

Antra ij prodot caraterìstich ëd l'artisanà a-i son le siràmiche ch'a arpresento sene dla vita sicilian-a, ij travaj an bòsch e an coram, j'oget tìpich an papir.

Leu d'anteresse[modìfica | modifiché la sorgiss]

Tuti ij di an piassa Pancali as dësrola ël mërcà, ch'a eufr tute sòrt ëd vestiari e d'alimentar.

Palass e costrussion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Cese[modìfica | modifiché la sorgiss]

Catacombe[modìfica | modifiché la sorgiss]

Musé[modìfica | modifiché la sorgiss]

D'àutri pòst anteressant[modìfica | modifiché la sorgiss]

Sorgiss Aretusa[modìfica | modifiché la sorgiss]

Costa sorgiss d'eva dossa motobin antica a seurt da na balma davzin al mar. Ambelessì la mitologìa a l'ha postà la vicenda d'Aretusa e Alfé.

La fontan-a d'Artémide[modìfica | modifiché la sorgiss]

A resta an piassa Archimede. A l'é euvra ëd Moschetti e a simbolisa ël mit ëd la ninfa Aretusa.

Ël teatro grech[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël teatro grech a resta an slë spiuvent ëd ròca ëd Còl Temenite, con la fòssa voltà vers la pian-a siracusan-a bordà dal mar.
Realisà da l'architet Damocopos, soe orìgin a armonto al V sécol aGC. Dël III sécol aGC, a l'época ëd Jeron II, la costrussion a l'é stàita sotponùa a n'euvra ancreusa d'arstruturassion e d'angrandiment ch'a l'ha modificane la fisonomìa original. Dovrà për j'arpresentassion clàssiche e le ciambree pùbliche, ël teatro a l'ha constituì ël cheur ëd la vita siracusan-a dij temp antich.
Sota ij roman l'edifissi a l'é stàit torna modificà për përmëtte j'arpresentassion e jë spitàcoj tìpich dël mond roman.

Durant la prima mità dël sécol ch'a fa XV, sota Carl V, la part superiora dla fòssa e la sena a son ëstàite dësblà për fene ëd material da costrussion për le fortificassion d'Ortigia. La granda fòssa, na vira formà da 67 órdin dë scalin, a n'ha mach pì 46, partagià an 9 setor.

L'anfiteatro roman[modìfica | modifiché la sorgiss]

A l'é bel fé ch'a sia stàit fabricà a parte dal I sécol aGC. A l'é a pianta elìtica e a l'é stàit realisà con dle proporsion grandiose.

L'orija ëd Dionis[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ciamà parèj da Caravagg, costa balma a forma ëd pavajon auricolar a arvela dle qualità acùstiche particolar. La legenda a conta che ël tiran siracusan a-i confinava ij sò nemis e a na scotava le conversassion da fòra.

Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël sìndich a l'é Roberto Visentin (dal 16/06/2008).

Sità gemelà[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël dòm

Siracusa a l'é gemelà con:

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]