Tangsudo

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ël tangsudo (당수도/唐手道, an trascrission anglèisa: Tang Soo Do), "la Via dla Man ëd Cin-a", a l'é n'art marsial corean-a tradissional.

Cost'art marsial a buta l'acent ansima a la dissiplin-a e ansima a la pràtica ëd kata e dij moviment d'autodifèisa. Hwang Ki, ël fondador ëd cost'art, a l'ha fortì che a l'ha creala a parte dla letura ëd vej test ëd subak (n'art marsial corean-a pì antica) antant che a vivìa an Mancioria durant la desen-a d'agn 1930. Ël karate giaponèis e j'apròcc antern cinèis a peulo avèj anfluensà ël tangsudo. An tanti aspet, ël tangsudo a jë smija al karate e al taekwondo, gavà ch'a smon un motobin cit acent ansima a le competission sportive.

Storia dël tangsudo

Época antica

Ël nòm Tang su do, ch'a veul dì "la Via dla Man ëd Cin-a", a-j fa arferiment a la Dinastìa Tang ch'a l'ha regnà antra 'l 618 e 'l 907. Le técniche cinèise a son ëstaite ancorporà ant le técniche corean-e për creé sta neuva art marsial-sì, ch'a smon mach pòch ëd similarità con ël tangsudo modern.

Arnassensa moderna

Ant la penìsola corean-a, vàire scole d'art marsiaj a j'ero stàite antërdìe da j'anvasor giaponèis për 35 agn. Ij méistr a l'han tutun continuà a mostreje dë scondion, e a la fin ëd la Sconda Guèra Mondial a son rivà a dësvlupé j'art marsiaj corean-e moderne. Chèich dissident a l'ha fondà 'l tangsudo modern.

La prima scòla ëd tangsudo ch'a sia dorbusse a l'era cola ëd Cheongdo-gwan, fondà dël 1944 da Lee Won Kuk. D'apress a la liberassion ëd la nassion corean-a, dël 15 d'aost dël 1945, a l'han dorbusse ëdcò quatr àutre scòle: Mudeok-gwan, Songmu-gwan, Chido-gwan e Changmu-gwan. D'àutre scòle (gwan, an lenga coerean-a) a son ëstàite giontà a la lista d'apress a la fin ëd la guèra sivila antra Nòrd e Sud (1950-1953). Dlë dzémber dël 1955, con l'aprovassion dël pressident ëd la Républica dla Coréa dël Sud, Rhee Singman, a l'é stait convocà un rëscontr dij fondador ëd le scòle prinsipaj. But dël rëscontr a restava col d'unifiché le vàire scòle, e dë deje 'n nòm e na forma a n'art marsial nassional. Ël nòm a l'avìa d'avèj gnun-a relassion nì con la Cin-a, nì col Giapon ("Tangsu" a veul dì "Man ëd Cin-a" e an Lenga d'Okinawa as prononsia "karate").

Antra tuti ij nòm ësmonù, a l'é peui stàit sërnù "Taekwondo", fortì dal general Choi Hong Hee (Choe Hong-Hi). Dël 1961 a l'é stàita creà l' "Associassion Corean-a ëd Taesudo". Le scòle ëd Mudeok-gwan (a Hwang Ki) e cola Ido-gwan (a Byong Yeon-Koe) a son restà gropà a la tradission. Dël 1962 la neuva organisassion a l'ha peui dësganciasse via d'amblé da 'nt l'ardità técnica dël vej tangsudo. Ël combatiment ësportiv col dovré 'd saut, colp ëd pé e pugn a l'ha daje forma al taesudo. D'àutra part, le técniche ëd "Naegong" (ël travaj anterior, pr'esempi: neikung), ch'a men-o al contròl ëd la respirassion, ëd l'energìa (ki) e ëd la consentrassion mental, a son viaman drocà d'amportansa. Dël 1964 l'organisassion a l'ha torna cambià nom an "Associassion Corean-a ëd Taekwondo". A l'é 's nòm-sì ch'a l'é peui stàit adotà an finitiva.

Dël 1966, a l'é na-ie la "Federassion Antërnassional ëd Taekwondo" (ITF). Sò but a l'era col dë spantié la dissiplin-a për ël mond. Sò fondador a l'é ël general corean Choi. Dël 1971, ël Taekwondo l'é vnùit a esse lë spòrt nassional ëd la Coréa dël Sud për decret pressidensial dël Pressident Park Chung Hee (Bak Cheong-Hi). Dël 1973 a l'é na-ie "la Federassion Mondial ëd Taekwondo" (WTF), sot a la pressidensa dël dotor Kim Un-Yong, an oposission a l'ITF. L'ITF, d'apress a vàire arviron ëd relassion, a rivrà peui a esse sostnùa da la Coréa dël Nòrd. Dë sti temp-sì, ël WTF ëd Kim a riva ai Gieugh Olìmpich: a Seol, dël 1988, a Barslon-a dël 1992. Parèj ël Taekwondo a ven në spòrt olìmpich ofissial, e pì nen n'art marsial. Le scòle ch'a j'ero restà tacà al Tangsudo as treuvo a dovèj emigré, e as tramudo fòra dla Coréa, an América, an Euròpa, an Àfrica Meridional e via fòrt, col but ëd manten-e antregh ël messagi dij Savant antich ëd l'Orient.

Ël Grand Mèistr Shin Jae-Chul a l'é stait në student dë st'art e a l'ha mnala ant jë Stat Unì d'América, andoa che 'l Taekwondo a l'era vnùit motobin popolar. Shin J.C a l'ha anandià la prima scòla ëd Tangsudo a Burlington, New Jersey. Dël 1984 a l'ha fondà la "World Tang Soo Do Association", col but dë rivé a la midema popolarità dël Taekwondo. L'associassion a l'é basà a Filadelfia, an Pennsylvania. Ël Grand Mèistr Pak Ho-Shik a l'é un Dan Eut e pressident ëd la "Hwa Rang World Tang Soo Do Federation" ant ël Parch ëd Canoga, an Califòrnia. A l'ha publicà vàire metòdiche ëd Tangsudo, dij video, dij lìber e un cd-rom. Sò lìber "Complete Tang Soo Do Manual" (ël Manual Complet ëd Tangsudo) a në fa n'autorità e coerta tute le técniche da la Sintura Bianca al Dan Ses.

Le técniche ëd combatiment ant ël tangsudo

Le posture

Ant ël tangsudo ëd posture a-i në j'é vaire. Antra coste a-i në j'é 'd bàsiche, pr'esempi la "postura 'd preparassion"; j'àutre a ciamo pì echilibri, tanme la "postura ansima a 'n pé sol" ò la "postura dla grùa".

Le técniche bàsiche

Le técniche bàsiche a son sempie e efetive. Jë student a s'amprendo tute le técniche bàsiche (ël blocagi, ij pugn, ij colp ëd pé) ch'a peulo trovesse ant l'art clàssica dël tangsudo. Ant ël dojang (ël "Leu dla Via" ëd le scole ëd Tangsudo), as soagna "l'art", e pa mach ël combatiment. Le técniche ëd man a ìmplico, antra j'àutre, na varietà ëd técniche 'd pugn e 'd "man a cotel" (sonnal, sudo). Mincadun-a a l'ha na forma e n'aplicassion precisa, e a son dovrà an blocagi e n'atach. Ël tangsudo a l'é n'art marsial ch'a buta l'acent ansima a le técniche ëd gamba e a la soplëssa. Coste a son 'cò dovrà për bloché e ataché.

L'ansegnament an Tangsudo

Ant ël métod tradissional, lë student a dev amprende dnans a tut ij fondament (gibon), peui a pràtica ël combatiment ansima a 'n pass sol (hanbon gyeoreugi) e ël combatiment ansima a tre pass (sambon gyeoreugi). Ël combatiment d'un pass a mostra coma consentresse, ma ël combatiment ëd tre pass a-j mostra coma bogé anans e a l'andarera, e an che manera dovré la distansa. Ansema, a-j dan la confidensa dont lë student a l'ha damanca për bloché e për ataché con sucess an combatiment lìber.

L'ansegnament mental

Ij méistr a soagno l'amportansa dij Prinsipi e ël Credo dël Tangsudo, jë student a amprendo la dissiplin-a e ël rëspet. La fiusa an lor-midem, la consentrassion e ël contròl a son 'cò soagnà, përche a son j'aspet amportant ëd la vita cotidian-a.

La pràtica dij fondamentaj (kibon)

Jë student a pràtico le técniche bàsiche con moviment an pràtica a minca lession. Sòn a-j giuta a ten-e da ment la dinàmica d'un moviment e a rafina la técnica con l'arpetission. Ij fondament a mostro a lë student ël bon echilibri e la bon-a postura.

Le forme (hyeong)

Le forme a son le sequense predeterminà ëd le técniche bàsiche. Le forme ant ël tangsudo a son derivà da vàire stij d'art marsiaj. An efet, la pì part ëd coste a son le version ëd kata ëd karate. Coste a mostro l'aplicassion ëd tute le técniche bàsiche ant na variétà 'd situassion. Col ch'a buta an pràtica la forma a fa finta ëd difendse contra vàire aversari. Ij Hyeong a son ij model regolà ëd técniche che jë student a pràtico a tuti ij livel. L'amprendiment ëd le forme a fà chërse la comprension e la memorisassion ëd le técniche. Le forme a realiso dle técniche bàsiche e coste a mostro la strategìa, le tàtiche, la sincronisassion e l'echilibri. Se ël tangsudo a l'é stàit traità tanme "l'art për l'art", le forme a son belfé da amprende e a smijo a un tipo ëd dansa ant la presentassion. Manaman che lë student a fà 'd progress an soe le capassità, ij hyeong a ven-o pì complicà e në sfida. Le forme a son na part ëd l'ansegnament ëd tangsudo che në student a peul pratiché con facilità scasi daspërtut.

Ël combatiment (daeryeon)

Ël combatiment d'amprendiment a smon l'ocasion ëd dovré an manera lìbera tute le técniche contra un ò vàire aversari. L'auto-contròl a l'é amportant. La sernia dël moment giust, ëd la posission e dij métod aproprià për passé a travers a le difèise 'd n'aversari a resto 'cò lor praticà con ës sistema d'amprendiment. Për protession ës dòvro dij casch motobin ambotì, e a peulo esse dovrà 'cò guant e gambaj. La règola d'evité 'l contat a ven rispetà.

Ël combatiment a 'n pass sol (hanbon-daeryeon)

Cost esercissi a àplica le técniche sota forma d'auto-difèisa contra a n'atach ëmnà an manera controlà. L'objetiv a l'é col dë dësvlupé dj'arposte automàtiche condissionà da na chèich situassion. Sòn a permëtt d'amprende la giusta distansa e sincronisassion, ch'a son ij doi fator crussiaj ant un combatiment real. A son part dël prossess 'cò la sigurëssa e 'l contròl. Sòn a l'é na fasson pràtica motobin controlà, sigura, e sensa pa gnun contat.

Ël combatiment lìber (jayu-daeryeon)

Ël combatiment lìber a përmet ëd pratiché le técniche contra d'àutri an dle condission controlà. L'obietiv a l'é ëd difend-se ant na situassion nen conossùa. Për tut ës temp-sì la sicurëssa a l'é sot-lignà. Conforma a l'apròcc tradissional, lë student a l'ha pa damanca ëd dé 'd colp a un sach pesant për aumenté ël podèj dij sò colp e për prontesse al combatiment lìber përchè jë student a pràtico ël contròl, sensa gnun contat. Jë student a fërmo sò colp motobin davzin ma prima dël bërsaj. Parèj, se ant un combatiment real a decido ëd colpì ël bërsaj, a peulo felo con facilità.

Second la teorìa tradissional, se lë student a fa ël contat ëd fasson costanta, a sarà malfé controlé soe técniche se a n'avrà damanca. Ma s'a pràtica sempe ël contròl, a peul con facilità serne ëd colpì s'a n'ha dëbzògn. Se lë student a fa an manera costanta ël contat për ël combatiment lìber, sò spìrit a vnirà sërvaj. Ma se lë student a pràtica ël combatiment controlà, sò spìrit a dventrà pì controlà. Ij doi stat ëd lë spìrit a peulo tramudesse a soa vita cotidian-a. Dagià che ël contat pien a l'é antërdì, jë student a l'han pa la necessità ëd dovré dle protession ranforsà arzistente. L'utilisassion dij guant ëd bòcs e dle protession spësse pr'ij pé a anvito a colpì fòrt. E cand ch'a colpisso an portand ës géner-sì ëd protession, a capisso nen se soa técnica a l'é coreta. Për evité ës problema-sì, ij méistr tradissionaj a devo opté për le protession legere ai pugn e ansima a lë dzora dij pé. Sòn a basta për ampedì la blëssura cand ël contat a riva për asar.

Conforma a l'apròcc modern, ël combatiment lìber a smija al combatiment ëd kick-boxing. Jë student a deuvro ij guant ëd bòcs, le protession dij pé e le protession ëd la testa.

Se ël combatiment lìber a l'é stàit orientà vers la competission ò ël combatiment dë stra, lë student a dev sforsesse d'amelioré sò arzistensa. A l'é për sòn che lë student a dev avèj ëd bon fondament e na bon-a qualificassion ëd combatiment ansima a 'n pass sol e ansima a tre pass; sòn a dësvlupa l'arzistensa ëd lë student. A-i rivrà nen dun-a; a pija ëd sòlit doi ò tre mèis për costrui l'arzistensa. L'amportant, a l'é na respirassion adeguà. Lë student a dev respiré al temp bon cand a colpiss e a blòca. S'a ten soa respirassion cand a fa na técnica, a peul ancor fé la técnica ma dventrà viaman pì fatigà manaman che 'l temp a passa. A la fin a përdrà soa capassità ëd continué. D'àutra part, minca vira che a anspira e a espira ëd fasson coreta, a slonga ël temp che a peul combate.

L'amprendiment d'àuto-difèisa (hoshinsul)

Costa atività a mostra a në student la manera ëd difend-se contra j'ambrancade e le prèise. A smon ëdcò n'ansegnament ansima a la manera ëd traté dle situassion anté ch'a-i é damanca ëd difend-se sensa provoché ëd dann përmanent a l'atacant e l'usage dij pont ëd pression. Ël jayu-daeryeon a l'é përfet për amelioré la capassità d'àuto-difèisa. Lë student a peul combiné tute le técniche: ij colp ëd pé, ij colp ëd pugn, ij colp al pé, e j'aterament.

Lë s-ciapé dle taulëtte (kyeokpa)

S-ciapé dle taulëtte a l'é l'atività preferìa ëd vàire student e djë spetador. Lë s-ciapé a preuva ël livel técnich ëd jë student e a giuta a ten-e da ment j'efet che soe técniche a peulo avèj ansima al bërsaj. A l'é stàit dovrà për ij test ëd grad e as pija soen a la sicurëssa a tut moment. Costa atività a mostra a consentresse, a focalisé lë spìrit e a visé ëd fasson coreta. A giuta ëdcò jë student a passé le bariere mentaj e a ameliora soa confidensa.