Templi dla Concòrdia d'Agrigent
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Ël Templi dla Concòrdia a l'é 'n templi grech dla veja sità d'Akragas, ch'as treuva ant la val dij Templi d'Agrigent. Ancor ancheuj as conòss nen a chi ch'a l'era dedicà ës templi, ma 'l nòm ëd "Templi dla Concòrdia" a l'é stàit sernù da sò arcuvror Tommaso Fazello dël 1748. Ës templi, batì dzor na massiva fondassion ch'a servìa a otnì 'n pian al pòst dl'ert seul rocos, mersì a sò stat ëd guern a l'é considërà un dj'edifissi sacrà pi notèivoj tra j'antichità greche. Soa costrussion an efet a armonta al 430 a.C. Dzora 'n crepidòma 'd quatr gradin (m 39,44x16,91) as drissa la peristàis, guernà përfeta, ëd 6x13 colòne, e d'àutre file da eut ant ël pòrti dantorn ël nàos. Le colòne a son tute àute 6,72 méter, gravà da vint rainure e n'armoniosa entàis[1] vers ij doi ters d'autëssa, con dzora n'architrav, un fres ëd triglif e 'd métope, con na curnis gravà a mùtuj[2]; a-i son dcò j'antregh tìmpen. Për rivé a la cela a venta traversé 'l pronàos in antis (tanme l'opisthodòm) e monté 'n gradin; a son bin guernà le pilie con le rampe për rivé al coercc e ij përtus për la sarpenterìa 'd bòsch al cò dij trames dla cela e ant ij blòch dla trabeassion dla peristàis. Ël templi a l'era rissà afòra e andrinta, e a l'era dcò pitura 'd tàint color conforma la costuma dla policromìa. La simèisa[3] a smonìa 'd gronde con dij pròtom[4] ëd lion e la covertura a dovìa esse fàita 'd lòse ëd màrmol. Soa strutura a l'é stàita ranforsà për la trasformassion an gesia cristian-a (Sécol VI) e sòn a l'ha prima che tut anvertià l'orientassion antica, donch a l'é campàsse giù la muraja al fond dla cela, a son saràsse j'antërcolumn e a son gavasse dódes ambrassure arcoà ant ij trames dël nàos, pr'otnì tre navà canòniche, le doe lateraj da la peristàis e cola sentral coansidenta con la cela. D'ës temp a l'é dcò stàita dësblà l'àutar clàssich e a son fàsse 'd sacristìe ant ij canton, an rangiand l'edifissi da basilica completa. Ij gav andrinta e afòra la gesia a son ëd sepolcr dij prim sécoj ëd mes, che conforma la costuma a l'avìo da esse motobin vzin a la basìlica. Nòte[modìfica | modifiché la sorgiss] |
