Agrigent

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.


Agrigent
      
Stat:

Italia

Provincia: Provincia d’Agrigent
Nòm 'n italian: Agrigento
Coordinà: Latitudin: 37° 18′ 39.87′′ N
Longitudin: 13° 34′ 35.57′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 230 m s.l.m.
Surfassa: 245,32 km²
Abitant: 59.705 (2016)
Comun dj'anviron: Aragona, Cattolica Eraclea, Favara, Joppolo Giancaxio, Montallegro, Naro, Palma di Montechiaro, Porto Empedocle, Raffadali, Realmonte, Sant'Angelo Muxaro, Siculiana
CAP: 92100
Prefiss tel.: 0922
Còdes ÌSTAT: 084001
Còdes fiscal: A089 


Sit istitussional

Agrigent (Agrigento an italian, Girgenti an sicialian) a l'é na sità dla Sicilia ëd 59.791 abitant [1], capleugh dl'omònima provinsa.

Posission[modìfica | modifiché la sorgiss]

La sità a resta an sn'autipian ëd montagna, delimità dai bassin dij fium Sant'Ana (l'antich Hypsas) e San Bias (l'antich Akragas), an na posission ch'a dòmina la Val dij templi e an vista dla riva meridional ëd la Sicilia.

Clima[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël clima a Agrigent a l'é motobin doss, ëdcò ant le stagion frèide.

Nòm[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël dòm

Ël nòm dla comun-a a l'é stàit Girgenti fin al 1929.

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

La sità a l'é stàita fondà da dij colon ch'a vnisìo da j'ìsole greche, an acòrd con j'abitant dla vzin-a Gela, ant ël VI sécol aGC. An pòch ëd temp, Akragas a l'é vnù viaman rich e potent. Ant ël V sécol aGC, sota la tiranìa ëd Teron, a l'ha batù le fòrse cartaginèise preponderante, ma a la fin dël sécol ij cartaginèis a l'han pijà l'arvangia, a l'han pijà e crasà la sità strompà da la fam apress un longh assedi.

Arcostruìa e torna popolà da Timoleon, a l'é stàit al sènter dle lòte antra roman e cartaginèis.
A parte dal 210 aGC a son ij roman a ocupelo an pianta stàbil. Sota ij roman, Agrigentum a passa un perìod ëd calma e prosperità.

La decadensa a ancamin-a sota ij bisantin.
Ocupà da j'àrabo durant la prima mità dël sécol ch'a fa IX, a l'ha pijà ël nòm ëd Girgenti, denominassion ch'a l'ha goernà fin-a an época moderna.

Durant l'época sveva, a l'é andaje dapress a la sòrt ëd Palerm. Dël sécol ch'a fa XIV a l'é stàit sotmëtù a la potenta famija dij Chiaramont, da la qual as lìbera vers la fin dël sécol. Sota j'aragonèis a profita dij privilegi duganaj ch'a giuto ël dësvlup comersial già bon.

Torism[modìfica | modifiché la sorgiss]

Agrigent a l'é un-a dle destinassion torìstiche pì frequentà ëd Sicilia, an avend motobin d'amportansa da la mira archeològica, architetural e artìstica.

Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël sìndich a l'é Calogero Firetto (dal 1/06/2015).

Musé[modìfica | modifiché la sorgiss]

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]

Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]

  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 31/03/2016 [1].