Vai al contenuto

Teorìa dj'ansem ëd Bernays-Gödel

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La teorìa dj'ansem ëd Bernays-Gödel BG (BGC an giontand-je l'assiòma ëd selession) a l'é n'assiomatisassion alternativa dla teorìa dj'ansem. Sò studi a l'é ancaminà con un travaj ëd Bernays dël 1937 e soa elaborassion a l'ha seghità fin-a al 1948. An costa teorìa a-i son doe qualità d'oget: j'ansem (denotà da litre minùscule) e le classe (denotà con litre majùscole). J'assiòma ëd BG a son:

  1. Assiòma d'estensionalità: .
  2. Minca ansem a l'é na classa.
  3. Si , antlora X a l'é n'ansem.
  4. Assiòma dla cobia: Per tuti j'ansem a e b a-i é l'ansem .
  5. Prinsipi ëd comprension: Si a l'é na fórmola ch'a l'ha gnun-e variàbij ëd classa quantificà, antlora .
  6. Assiòma dl'infinì: A-i é n'ansem infinì.
  7. Assiòma dl'union: Për minca ansem x a-i é l'ansem union .
  8. Assiòma dl'ansem potensa: Për minca ansem x a-i é l'ansem potensa .
  9. Assiòma ëd rampiass: Si F a l'é na fonsion e x a l'é n'ansem, antlora a l'é n'ansem.
  10. Assiòma ëd regolarità: Minca ansem nen veuid a l'ha n'element minimal për la relassion d'apartenensa.

La teorìa BGC a s'oten an giontand-je:

11. Assiòma ëd selession: A-i é na fonsion F tal che per minca ansem x ch'a sia nen veuid.

Da già che tuti j'assiòma dla teorìa dj'ansem ZF a son dimostràbij an BG, tuti ij teorema ëd ZF a son ëdcò teorema ëd BG, e l'istess për ZFC e BGC.
D'àotra part un teorema ëd Shoenfield publicà dël 1954, ch'a deuvra ëd técniche ëd teorìa dla dimostrassion, a fa vëdde che n'enonsià ch'a conten mach variàbij d'ansem dimostràbil an BG a l'é 'dcò dimostràbil an ZF. An dovrand técniche ëd forsament, as vëd che sòn a resta vera an tra le teorìe BGC e ZFC.