Ugo Marìa Cumin

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Biografìa[modìfica | modifiché la sorgiss]

Frà Ugo Marìa Cumin (1762 - ?) a l’è l’àutor dla prima euvra piemontèisa dedicà completament aj bolè, Fungorum Vallis Pisii Specimen (1804), ël campionari dij bolè dla Val Pesio.

A l’era nà coma Giovan Pàul Cumin a Revel, an Val Pò, l’8 ëd giugn dël 1762, da Michela Marìa e Giovan Batista Cumin, ël prim d’almeno eut tra frej e seure.

A studia prima a Morëtta e peui a Turin, andova ël 24 ëd magg dël 1786 a pija ‘l brevèt dë spessiari.
A intra peui a la Certosa ‘d Pesio coma convers (frà làich); lì as dédica ‘d pì a le erbe e aj bolè che a la vita religiosa e a l’è per lòn lì che a ven novissi mach ant ël 1790, con ël nòm d’Ugo Marìa.
A la fin, ël 21 ëd novémber dël 1791 a pija ij vot.

Ant ël 1794 a l’è nominà Sòcio Corispondent dl’Académia dle Siense ëd Turin. A j’inissi dl’Eutsent ël Piemont a ven na provinsa fransèisa, la 27-a Division. Le librerìe dla Certosa a ven-o sigilà e a la fin, la Certosa a ven sarà ant ël 1802.

Cumin a së spòsta a Coni, andova për vive a fa lë spessiari. Ant ël 1803 a ven istituì a Coni un Ort Botànich e Cumin a ven nominà diretor. Dòp ël 1808 as perdo le trasse dël Cumin e purtròp a l’è non possìbil stabilì la data dla mòrt (sicurament prima dël 1812).

A parlo dël Cumin amportant botànich e micòlogh dël passà, Bellardi, Balbis, [Fries], Saccardo, Burnat. A chiel a l’è antitolà l’AMBAC, Associassion Micològica Bovesan-a e dj'Alp ëd Coni "Ugo Maria Cumin".

Euvre[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ant soa euvra Fungorum Vallis Pisii Specimen (60 pàgine) a son dëscrivùe 151 specie ‘d bolè e un pòche ‘d varietà. Ant la figura publicà dzora, as vëdd un dij pòchi disegn fàit dal Cumin, ël Boletus Scobinaceus che adess a së s-ciama Albatrellus pes-caprae.
Frà Cumin a dovrìa avèj ‘dcò scrivù Observation sur quelches plantes du Jardin Botanique; par M. Cumino Directeur (1805), ma l’euvra a l’è andàita perdùa.