Céser (dignità)
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
|
Etimologìa[modìfica | modifiché la sorgiss]Ën avend ardità 'l podèj polìtich ëd Giulio Céser, August a l'avìa car ëd fesse ciamé tan-me chiel. Caesar a l'era comsëssìa na part ëd sò nòm ëd famija, donca a l'era nen na ròba fòra-via. La dinastìa Giulio-Clàudia ch'a l'é anandiasse con chiel a l'é durà dal pì al manch për un sécol (da Giulio Céser a Neron). Al pòst dë droché, ës nòm a l'é viaman passà a indiché na condission polìtica, e na vira ch'a l'é rivasse a la dinastìa Flavia e a Vespasian, Tito e Domissian, l'espression Caesar a l'avìa giumaj d'autut smonusse për la stra sò valor ëd cognòm, për ëvnì a esse un tìtol.  La Tetrarchìa[modìfica | modifiché la sorgiss]Dapress a j'arforme polìtiche ëd Dioclessian, ës tìtol a ven a pijé un sust pì nen mach onorìfich, ma sostansial, e bin dëstacà da cola d'August. Ant ël sistema polìtich dla Tetrarchìa ël Céser a resta la përson-a ch'a comanda la mità anferior an gerarchìa d'un dij doi Imperi comandà mincadun da sò August. Ël Céser a l'avrìa nen dë esse parent dl'August, ma pitòst dë esse sërnù coma aministrator an piòta, për feje da agiut e peui da sucessor a l'August. As trata d'un sistema ch'a travaja nen, e che a dròca bele sùbit, dapress a l'arvira ëd Costantin. Imperi roman d'Orient[modìfica | modifiché la sorgiss]Ant l'Imperi Roman d'Orient, ël tìtol grecisà ëd kaisar a resta pen-a dadré a col dël Patriarca ëd Constantinòpoj e a l'ha drit a porté na coron-a (mach sensa cros ansima). Ën essend a un livel àut parej, a l'é considerà giust për un prinsi real, un regent ò pura n'amperador designà. Col temp però ij tìtoj a Costantinòpoj as anflassion-o, e a la fin dle fin ëd Céser a-i në j'é tròp. Sòn a men-a Alessi I Comnen a creé na dignità pì àuta, ciamà Sebastokratôr, për dejla a sò frel Isach. A son ëd temp d'arforme dla strutura dël podej amperial dl'Imperi d'Orient, ch'a sta ëvnisend viaman pì feodalisà a la meuda latin-a, e pen-a dapress a lòn Manuel I Comnen a crea 'l tìtol ëd Déspota, ch'a jë sta dzora tant ël Céser che al Sebastokratôr. Dj'ùltim temp dl'Imperi ij tìtoj as moltìplico anco', an proporsion anversa al teritòri dl'Imperi midem. |
