Gilbert Keith Chesterton

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Gilbert Keith Chesterton

Scritor an lenga anglèisa.
Gilbert Keith Chesterton a l'era nassù a Kensington (un distret ëd Londra) ai 22 ëd maj dël 1874 e a l'é mòrt a Beaconsfield ai 14 ëd giugn dël 1936.
Apress dë studi pitòst iregolar a la scòla 'd San Pàul, a l'é anscrivusse a la Slade School of Art, ch'a l'ha frequentà con piasì e andoa a l'é diplomasse.
A vint'agn a l'ha fàit seurte soa prima euvra, un cit lìber ëd dissegn compagnà da dle nòte 'd narassion.
A l'é butasse a fé ël giornalista: na publicassion londinèisa amportanta, The Bookman, a l'ha pijalo a l'ancamin tanme scond dël crìtich titolar e, pòch ëd temp apress, a l'ha daje da cudì na rubrica ebdomadaria. Le posission ëd Chesterton a j'ero contra le mode decadentiste e simboliste dl'época, sostnùe da la partìa d'anteletuaj ch'a fasìa arferiment a l'arvista The Savoy, fondà dël 1896 e andoa a colaboravo Wilde, Beerbohm, Beardsley, Yeats, Havelock, Ellis; contra ëdcò le teorìe estétiche ëd James Abbott Mc Neill Whistler, a lë stil ansidit fantomàtich ëd Charles Rennie Mackintosh e a la Scòla ëd Glasgow.

Dal 1898 al 1901 ansema a sò grand amis Hilaire Belloc a l'ha fàit seurte l'arvista polìtica The New Witness. Ij tema fondamentaj dij sò studi e artìcoj ëd cost perìod a j'ero la corussion dl'ambient polìtich, la bruta anfluensa dla sossietà andustrial an sla vita privà e na nostalgìa për ël catolicésim, s-ciairà 'me la sorgiss ëd la speransa 'd na vita pì bela. A l'ha ëdcò sërcà 'd buté ansema j'idèje soe e dij sò amis an n'ambissios programa d'arforma sossial, ciamà distribussionism, ma a l'é peui mancaje l'antusiasm për sostnilo e concretiselo.

Chesterton, a l'é stàit un dij prim litrà an lenga anglèisa a duvertesse al romanz polissiesch: a l'ha creà j'arnomà përsonage ëd pare Brown (modlà an sla përson-a dël prèive catòlich John O'Connor) e ëd Basil Grant.

A l'ancamin Chesterton a l'era protestant e a l'ha peui convertisse al catolicésim.