Ludovich ël Mòro

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Ludovich Marìa Sforza stranomà ël Mòro (Vigevano, 27 luj 1452 – Loches, 27 magg 1508), fieul ëd Fransesch Sforza e ëd Bianca Marìa Visconti, a l'é staìt duca ëd Bari dal 1479, e aprèss duca ëd Milan dal 1494 al 1500.

Ansem a soa dòna Beatris d'Este, a l’é staìt un grand protetor d’artista e a l’ha arseivù an soa cort përsonagi ëd talent ëstraordinari antrames ij quaj Leonard da Vinci.

Soe inissiative polìtiche però, a son ëstaìte un disastr per l'Italia.

An prinsipi l’é staìt tuor ëd sò giovo anvod Gian Galeass Marìa Sforza, duca designà, ma a l'ha sèmper tramà contra 'd chiel.

Alià an prinsipi con ël re Ferdinand I ëd Nàpoli, an avend tëmma che ël mariagi antra sò anvod Gian Galeass e n’anvoda ëd Ferdinand, Isabela d'Aragon-a, (dël 1489) a podèissa esse na mnassa per sò podèj, a l’ha cambià idèja an confinand Gian Galeass a Pavìa e an sostenend, dël 1494, Carl VIII re ëd Fransa an sò proget ëd conquista pròpi dël Regn ed Nàpoli.

Aprèss la mòrt ëd Gian Galeass a l'ha pijà sò pòst 'me duca.

Dël 1495, però, anchietà da l’espansion dij fransèis, Ludovich a l’é unisse a Venessia an riessend a scassé j'ocupant. Dël 1499, ël re Luis XII, sucedù a Carl an sël tròno ëd Fransa, a l’ha invadù ancora l’Italia e dzortut Milan.

Ludovich alora a l'é arfugiasse an Almagna.

N'ann aprèss a l'é vnì an Italia con na neuva armada, ma a l'é staìt batù e mnà përzoné an Fransa, andoa a l'é mòrt.