Modlura

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La modlura a l'é na binda modlà d'un material con vàire profij dovrà për s-cende le part ëd n'oget, për coaté j'anchërne fra ij tòch (pr'esempi ant le sporgense) o 'dcò mach për archinché. As treuva ant le mobilie o ant j'edifissi. A peul esse fàita 'd qualsëssìa material sòlid: le pì comun-e ant l'architetura clàssica a son le modlure 'd màrmol o d'àutra pera e ant ij mòbij a son sèmper costumasse 'd modlure 'd bòsch freisà, ma peui a son spantiasse cole ëd fer e pì 'd recent ëd plàstica (pr esempi le modlure 'd na pòrta anti-feu). Le modlure a peulo esse seulie o gravà con dle decorassion, për sòlit dij vegetaj stilisà o geométrich.

Tàula dle modlure prinsipaj
Gavet: profil e prospet con ombra arzultanta
Òvol: profil e prospet con ombra arzultanta
Gavass arversà: profil e prospet con ombra arzultanta

Modlure seulie[modìfica | modifiché la sorgiss]

Profij drit[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Listel: sutil separator con profil drit vertical fra doe surfasse con sporgensa o forma diferente.
  • Dentel: listel con profil squadrà (90° fra surfassa orisontal e vertical).
  • Fassa: binda drita dë sporgensa limità. Ij fris e le coron-e 'd curnis a resto 'd fasse, bele se particolar.
  • Scalin dëstach fra na surfassa pì sporgenta che n'àutra fàit da na surfassa orisontal motobin curta.

Profij sirognà[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Tondin o astràgal: profil a semi-sercc pien.
  • Tòr: tanme 'l tondin, ma pì gròss che le sòlite modlure.
  • Tròchil: profil a tre quart ëd sercc pien.
  • Òvol: profil a quart ëd sercc pien.
  • Gavet: profil a quart ëd sercc gavà.
  • Echin: tanme l'ovet. Dovrà fra àbaco e colarin ant le colòne 'd vàire órdin clàssich.

Profij multi-sirognà[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Gavass drit: profil a "S" anclinà, con gavet ant la part sporgenta e curva pien-a ant la part rintranta.
  • Gavass arversà: contrari dël gavass drit, profil a "S" con curva pien-a ant la part sporgenta e gavet ant la part rintranta.
  • Bech ëd siàtola: profil pien fàit da doi archet con essentricità diferenta.
Dentel dentlà

Modlure ornà[modìfica | modifiché la sorgiss]

Sij profij dle modlure seulie a peulo esse gravà dle decorassion, che ant l'architetura ossidental a son s-ciodùe e spantiasse con l'architetura greca antica e peui a son stàite ardità da cola roman-a e cole apress. Le modlure ornamentaj a pijo sò nòm da 'l motiv dla decorassion che con dle varietà gnanca tròp marcà a son arpetùe ant ij sécoj.

Kyma Lesbi corent

Decòr canònich[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Dentlà: na modlura con profil a dentel gravà con na serie 'd cubet separà da dij veuid.
  • Kyma lesbi corent: gravura 'd gavass drit o arversà o gavet, fàita da d'archet con andrinta na lansëtta o d'àutri motiv pì elaborà. A-i na son vàire variant, a l'incontrari o con la gionta 'd feuje.
Kyma lesbi trilobà an àut e Kyma jònich an bass spartì da dij tondin perlà
  • Kyma lesbi trilobà: gravura 'd gavass arversà, fàita da d'archet pì sutij che 'l kyma lesbi corent e con ël cò dl'archet sporgent. Lòn ch'a resta 'me ant ël kyma lesbi a l'é la lansëtta o àutr motiv pì elaborà ant l'archet. Tra j'archet a-i é 'dcò gravà 'n gamb ëd fior.
  • Kyma jònich: decorassion gravà ant n'òvol seuli, fàit da na serie d'ovet sircondà da 'd "greuje" e separà da 'd lansëtte o fleciëtte.
  • Perlà: modlura con profil a tondin con na filonghera 'd perlin-e pì larghe o pì strèite, varià o uniforme.
Anthemion
Baceladura
Soastr d'un tòr
Meandr
Onda corenta

Decorassion nen canòniche[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Anthemion: gravura d'un gavet o d'un gavass, ma dovrà 'dcò ant ij fris. A l'é 'n motiv vegetal con ant la part bassa na filonghera d'"S" a cobie specular, ch'a peulo esse orisontaj o anclinà. Anté ch'as unisso le cobie d' "S" a spòrzo 'd càles, dle palmëtte o d'àutr. A-i në son dle varietà con cite modìfiche.
  • Baceladura: gravura 'd gavet o gavass fàita da na filonghera 'd barëtte scavà ch'a finisso an àut con n'archet.
  • Kyma ëd feuje: gravura 'd gavass o gavet. Alternansa 'd feuje an prim e scond pian, sulie o d'àcant. A peul esse arversà, con dj'agian, con dij motiv giontà a coj dle feuje o 'dcò esse chiel istess giontà a n'àutr motiv, 'me l'anthemion.
  • Spitzenstab Gravura ëd tondin fàita da na filonghera 'd cite feuje triangolar arversà.
  • Soastr: gravura ëd tondin. 'Me a dis ël nòm a l'é 'n soastr antërsà fàit con na serie 'd tratin anclinà.
  • Tërsa: gravura sna surfassa pien-a 'me ij tòr dle base 'd colòna o ij travet dij plafon a casset. As trata ëd cit bindej scavà e ch'as antërso. A peul esse sempia o dobia.
  • Ghirlanda: gravura 'd na surfassa curva pien-a, sìmil a la tërsa, ma fàita da dle filonghere 'd feuje (ëd rol, làur) dzorponùe, scalà o pontuà da 'd còcole o da agian.
  • Scajà: gravura sna surfassa drita fàita da dle serie 'd feuje o scaje butà un-a sj'àutre e auternà
  • Meandr: gravura sna surfassa drita fàita da na tërsa 'd listej drit e angolos.
  • Onda corenta: gravura sna surfassa drita fàita da na serie 'd profij d'onda rissolin, ch'a coro an sucession. Al sénter as peul fesse na simetrìa dl'istess disegn.