Vai al contenuto

Pieuva

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Stisse 'd pieuva ans l'erba

La pieuva a l'é la precipitassion atmosférica pì comun-a. As presenta an forma dë stisse d'eva ch'a tombo da 'nt le nìvole quand che, an càusa a la condensassion dël vapor d'eva, a argionzo un pèis tal che le corent atmosfériche a-i la fan pi nen a sostnije ant l'aria.

Proprietà fìsiche e chìmiche

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Le stisse 'd pieuva pì cite a l'han apopré na forma sférica. Cole median-e, durant soa cadùa, a pijo na forma ch'a arcòrda cola d'un paninòt, mentre cole pì grande a smijo a un cit paracadùa. L'imàgin motobin comun-a dla stissa 'd pieuva a forma 'd lerma, pertant, a l'é pa corëtta.

An general, la pieuva a l'ha un pH inferior a 6. Cola che da ràir a tomba an sij desert a peul archeuje ël bicarbonà ëd càuss contnù ant la póer atmosférica, tant da vnì a avèj ël pH nèutr ò, gnentemen esse alcalin-a. La pieuva as consìdera àcida se sò pH a l'é pì bass che 5,6. Sòn as dev, dzortut, a l'inquinament.

Për amzuré vàire 'd pieuva a tomba, as dòvro ij milim. Quand ch'as dis ch'a son tombà x mm ëd pieuva, a veul dì che la pieuva tombà, se spantià uniformament an sla surfassa dl'area considerà, a argionz ël livel d' x mm.

Tute le gent a l'han sempe vëddù la pieuva coma un dëscòmod: quand ch'a pieuv, an efet, le përson-e a tendo a butesse dun-a a la sosta, specialment se la pieuva as compagna a n'orissi. Për sòn, a son stàit inventà vàire sistema për frontegela, dont ij pi comun a son ij parapieuva e ij paltò impermeàbij. A esist ëdcò na por patològica dla pieuva, ch'a së s-ciama òmbrofobìa.

Për rende l'idèja, noté che dzora Turin, ant 1 ann, a tombo an média 860 mm ëd pieuva, e dzora Milan apopré 1200.

  • Precipitassion pi bondosa ant na minuta: 31,2 mm - 4 gené 1956, Unionville (Canadà)
  • Precipitassion pi bondosa ant n'ora: 305 mm - 22 giugn 1947, Holt (Alabama, USA) e antra ël 24 e 'l 25 gené 1956, Kilauea (Hawaii)
  • Precipitassion pi bondosa an 12 ore: 1.170 mm - 26 gené 1980, Grand Ilet (Réunion)
  • Precipitassion pi bondosa an 24 ore: 1.825 mm - 18 gené 1966, Foc-Foc (Réunion)
  • Precipitassion pi bondosa ant un mèis: 9.300 mm - luj dël 1861, Cherrapunji (India)
  • Precipitassion pi bondosa ant un ann: 26.470 mm - antra ost 1860 e luj 1861, sempe Cherrapunji

(1) sorgiss: www.noaa.gov

Artìcoj colegà

[modìfica | modifiché la sorgiss]