Vai al contenuto

Sien-a

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.


Sien-a
      
Stat:

Italia

Provincia: Provincia ëd Sien-a
Nòm 'n italian: Siena
Coordinà: Latitudin: 43° 19′ 6′′ N
Longitudin: 11° 19′ 53′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 322 m s.l.m.
Surfassa: 118,53 km²
Abitant: 53.901 (2017)
Comun dj'anviron: Asciano, Castelnuovo Berardenga, Monteroni d'Arbia, Sovicille, Monteriggioni
CAP: 53100
Prefiss tel.: 0577
Còdes ÌSTAT: 052032
Còdes fiscal: I726 
Festa dël borgh: 1 dë dzèmber 


Sit istitussional

Sien-a (Siena an italian) a l'é na sità dla Toscan-a ëd 54.123 abitant [1], capleugh ëd l'omònima provincia.

Dal 313 a Sien-a a-i é staje un vëscovà.

La sità a së slarga e a dventa lìbera comun-a a parte dal sécol ch'a fà XII, con l'elession ëd cónsoj.
A la mòrt ëd l'imperator Federich II, Firense e Sien-a as frontegio an na bataja vnùa arnomà ël 4 Stèmber 1260, ai pe dla colin-a Montaperti, a est ëd Sien-a. Bele che l'armèja dij guelf fiorentin a fussa bin pi numerosa, ij ghiblin senèis a l'han trionfà giutà da le sità alià, Pisa e Corton-a, partisan-e dl'imperator, e dij sivalié alman mandà dal re Manfred, fieul ëd Federich II.

A la mità dël sécol ch'a fà XIV la classa dij mërcant a riva al podèj. Cost-sì a cangia peui 'd man vàire vire fin-a a che, dël 1555, apress n'assedi afros, j'8000 dzorvivù a consigno Sien-a a Còsim I dij Médici e a sò alià Flip II. Giumaj la sità a aparten al granducà 'd Toscan-a, sota l'autorità ëd Firense.

Sant patron ëd Sien-a a son Marìa, Pero, Pàul, Vitor, Ansan, Savin, Cressensi.

Leu d'anteresse

[modìfica | modifiché la sorgiss]

Le sinch pi grande fontan-e 'd Sien-a a smijo a 'd fortësse, përchè a ventava protege l'eva ant la sità ch'a n'avìa pòca. Un-a dle fontan-e comunaj pi antiche e pi bele a l'é l'adoss Branda, an contrà 'd Fontebranda, batìa ai pe d'un ròch ert. As andasìa ambelessì a pijé l'eva già anviron ant l'ann 1000, ma a l'é mach da la mità dël sécol ch'a fà XIII ch'a l'ha sò aspet atual, ch'a arpija le forme gòtiche dla ca dla comun-a. La fassada an mon ancoronà 'd merlo as duverta con tre gran arcade an ogiva. Ël quarté dantorn a la fontan-a na vira a l'era abità da tenzior, afaitor e cardèire.

An piassa dël Camp as alva la monumental adoss Gaia, inaugurà dël 1414.

Feste e manifestassion

[modìfica | modifiché la sorgiss]
Ël dòm

Ël sìndich a l'é Maurizio Cenni (dal 13/05/2001 -second mandà: 2006-).

Sien-a a l'é binelà con:

Anliure esterne

[modìfica | modifiché la sorgiss]
  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 31/01/2009 [1].