Giovanni Paolo Lomazzo

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Giovanni Paolo Lomazzo, autoritrat Giovanni Paolo Lomazzo (conossù ëdcò con lë stranòm ëd Compà Zavargna) a l'era nassù a Milan ai 26 d'avril dël 1538 e a l'é mòrt-ie ai 27 ëd gené dël 1592. Soa famija a l'era imigrà a Milan da 'n Lomazzo (al dì d'ancheuj an Provincia ëd Còm), dont a l'ha pijait sò cognòm. L'euvra pitòrica Coma pitor Lomazzo a resta part ëd la sconda generassion dij manerista. Sò prim ëstudi a l'ha faje sot a Giovan Battista della Cerva an Milan, vers ij 25 agn a l'é vnùit president ëd l'Academia dla Val ëd Blenio. Dël 1567 l'ha piturà na gran Alegorìa dla Festa dla Caresma për la gesia 'd Sant Agustin an Piasensa. A l'ha 'cò piturà na cùpola con la Glòria dj'Angej për la Capela Foppa ant la gesia 'd San March a Milan. Ant sëj mur ëd la midema capela a l'ha fàit ëdcò Ël droché 'd Simon Mago. Lomazzo a l'é vnùit bòrgno dël 1571 (a 32 agn), e d'antlora a l'é passà a scrive. La Madòna e ij sant, da 'nt la gesia 'd San March a Milan Lomazzo scritor Le soe euvre an italian a son: Grotteschi Trattato dell'Arte della Pittura Idea del Tempio della Pittura La coertin-a dël Rabisch, con n'àutr esempi 'd rotacisassion ëd l'artìcol Con ël nòm ëd Compà Zavargna, a l'avìa componù an milanèis: Rabisch As nòta ant sò milanèis na rotacisassion ëd j'artìcoj (pr'esempi ant la poesìa A r̂a comà Bettora), coma cola restà peui ant l'astësan e ant ël monfrin fin-a al dì d'ancheuj. Dij temp ëd la koinè lombard-véneta, la rotacisassion a l'era normal për gran part dël teritòri dla pian-a padan-a, com as ës-ciàira ant ij travaj ëd Bonvesin dr̂a Riva. Euvre an toscan Ëd sò travaj an toscan, doj a son restà coma pere miliar për ël dësvlup ëd la crìtica dl'art. Sò prim travaj, Trattato dell'arte della pittura, scoltura et architettura (dël 1584) a resta dedicà dzortut ai criteri dël decorum d'antlora, criteri che l'Arnassensa a l'avìa an part pijàit an ardità da 'nt l'antichità clàssica, e che a goernavo la consonansa antra le fonsion ëd l'andrinta dle costrussion e le sòrt ëd decorassion a pitura e scultura. L'orassion ant l'Òrt dël Getsémani L'àutr sò travaj Idea del tempio della pittura (dël 1590) a resta motobin pì astrat e metafìsich, e a smon na descrission ëd la natura e dla përsonalità dla gent basà ansima a l'idèja dij "Quatr umor". Sta descrission chiel a la deuvra për spieghé la fonsion ëd l'individualità ant ël giudissi e l'anvension artìstica. Sò travaj ëd crìtich as fonda ansima a tre aspet: doctrina, la lista dle técniche (coma la prospetiva) che j'artista a l'han anventasse ant ël cors dla stòria; prattica, visadì la sernia përsonal fàita da l'artista, la manera dl'artista, iconografìa, visadì l'element literari ant j'art. Ël contribù ëd Lomazzo a la crìtica dl'art a l'é stàit dzortut soa estrassion sistemàtica ëd concet astrat, pitòst che cola sempia lista 'd conte coma cole ëd Giorgio Vasari ch'a l'avìo caraterisà la generassion anans ëd chiel. Në studi 'd figura con l'anotassion an milaneis sor caputàgn Nasotra, da 'nt la Biblioteca Ambrosian-a Euvre an milanèis A ra comà Bettora Ant la poesìa A ra comà Bettora ël Lomazzo a parla dle soe dificoltà a poeté. L'inissi: “ Dòh, s' t'o saviss Bettòra or begn ch'o 't vugl', te fariss moresign quòl cûr duras; quand vût che 'd compagniglia fagom pas e che magl' più tra nugn siglia garbugl'? ... ” —A ra comà Bettora A on penciò d'on bezz Ant la poesìa A on penciò d'on bezz ël Lomazzo a polemisa con n'àutr pitor. L'inissi: “ El pù stentaa penciò de tutt Milan a l'è on garzon del Camp e del Figin compaa giuraa de Togn de Bergamin, e amis tutt duu d'Andrea che nò gh'ha pan. ... ” —A on penciò d'on bezz Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse Region Lombardìa - Antologia della poesia nelle lingue e nei dialetti lombardi Kemp, M.: 'Equal Excellences': Lomazzo And The Explanation of Individual Style in the Visual Arts, in Renaissance Studies vol 1.1, March 1987. Lomazzo, Gian Paolo: Trattato dell'arte della pittura, scoltura et architettura [Milano 1584] in Scritti sulle arti Vol. II, Roberto Paolo Ciardi, Florence 1974. Romano, G., Giovan paolo Lomazzo, in Gaudenzio Ferrari e la sua scuola: i cartoni cinquecenteschi dell'Accademia Albertina, Torino 1982 J. Lynch, Giovanni Paolo Lomazzo’s self portrait in the Brera, in «Gazette des Beaux Arts», LXIV, 1964, pp. 189 ss. Manegold, C.: Wahrnehmung - Bild - Gedächtnis. Studien zur Rezeption der aristotelischen Gedächnistheorie in den kunsttheoretischen Schriften des Giovanni Paolo Lomazzo; Ph.D. thesis. Published as Studien zur Kunstgeschichte vol. 158; Olms 2004. ISBN 3-487-12675-3. In German. Lomazzo, G. P. Rabisch, edited by D. Isella, Torino 1993 Rabisch. Il grottesco nell’arte del Cinquecento. L’Accademia della Val di Blenio, Lomazzo e l’ambiente milanese, edited by M. Kahn-Rossi and F. Porzio, Milano 1998 Isella, D., Lombardia stravagante, Torino 2005 Anliure esterne Vita 'd Gian Paolo Lomazzo. Curta descrission (an italian). N'àutra descrission, (an italian). Lomazzo, Crist ant l'òrt dël Getsémani (Biblioteca Ambrosian-a) Arferiment

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi