Livorn

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Ròbe parej - S'a l'é dapress ch'a sërca dj'àutre ròbe con ës nòm-sì ma n'àutr sust, ch'a preuva a vardé 'cò Livorn (omònim).

Livorn
      
Stat:

Italia

Provincia: Provincia ëd Livorn
Nòm 'n italian: Livorno
Coordinà: Latitudin: 43° 33′ 0′′ N
Longitudin: 10° 19′ 0′′ E

Mostra an sla carta
Autëssa: 3 m s.l.m.
Surfassa: 104,5 km²
Abitant: 158.493 (2017)
Comun dj'anviron: Collesalvetti, Pisa, Rosignano Marittimo
CAP: 57121–57128
Prefiss tel.: 0586
Còdes ÌSTAT: 049009
Còdes fiscal: E625 
Festa dël borgh: 22 ëd magg 


Sit istitussional

Livorn (Livorno an italian) a l'é na sità dla Toscan-a ëd 160.891 abitant [1], capleugh ëd l'omònima provinsa.

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

Massionà a parte dal 1027, la cita sità toscan-a ëd Portus Liburni a l'é stàita dotà a parte dal sécol ch'a fà XII d'un pòrt fortificà.

Dagià ch'a restava ël pont pi bass ëd lë sboch ëd l'Arn, ël prim granduca ëd Toscan-a, Còsim I dij Médici, a l'ha decidù - ëdcò an rason dl'ansabiament dël pòrt ëd Pisa - ëd fé 'd Livorn ël neuv gran pòrt toscan. Tutun la realisassion dël proget a l'ha ancaminà mach sota 'l regn dij sò fieuj Fransesch I e Ferdinand I dij Médici, ant ël darié quart dël sécol ch'a fà XVI. Ferdinand I a l'ha fàit promulghé j'arnomà lej ëd Livorn dël 1593, ch'a concedìo la libertà ëd sogiorn, ëd comersi e ëd religion.

Livorn a l'é tòst ëdventà la sconda sità ëd Toscan-a. Dël 1838 a contava sent ca 'd comersi ebree (dal 1603 a-i é staje na sinagòga) e vintessinch ca 'd comersi anglèise.

Apress ëd neuve trasformassion urbanìstiche ant ël sécol ch'a fà XIX e ij travaj d'arcostrussion séghit a la sconda guèra mondial, Livorn a l'é dventà ancheuj un-a dle prinsipaj sità portuaj dël Mediterani, con un grand pòrt ëd mërcansìe, d'amportante liure marìtime, dle rafinerìe e la sede dl'Academia italian-a dla marin-a.

Leu d'anteresse[modìfica | modifiché la sorgiss]

An sël vej pòrt, an piassa Micheli, as alva ël monument a Ferdinand I con ai sò pe quatr përzoné négher, ij Quatr mòro, ancadnà.

Aministrassion[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël sìndich a l'é Filippo Nogarin (dal 09/06/2014).

Sità binele[modìfica | modifiché la sorgiss]

Monument dij "Quatr Mòro"

Livorn a l'é binelà con:

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]

Arferiment[modìfica | modifiché la sorgiss]

  1. Sorgiss: ISTAT - Bilansi demogràfich al 31/03/2009 [1].