Regn Unì

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
La "Union Jack"

Ël Regn Unì ëd Gran Brëtagna e Irlanda dël Nòrd a l'é në stat dl'Euròpa ossidental e a l'é formà da quatr pais: Anghiltèra (a sud), Gàles (a òvest) e Scòssia (a nòrd) ant la Gran Brëtagna; Irlanda dël Nòrd ant l'ìsola d'Irlanda. A confin-a con la Repùblica d'Irlanda.
La capital a l'é Londra, ch'a l'é ëdcò la capital dl'Anghiltèra.
Ël drapò nassional a l'é l'Union Jack, adotà ofissialman dël 1801.
Ël Regn Unì a fa part dël Commonwealth e l'ha fàit part dl'Union Europenga.
A l'ha na surfassa ëd 244.820 km² e a conta apopré 63,9 milion d'abitant (2013), ël 12,7% dla popolassion dl'Union Europenga.

Anté ch'as treuva[modìfica | modifiché la sorgiss]


Sità pi importante[modìfica | modifiché la sorgiss]

An dzorpì che Londra, àutre sità importante a son Manchester, Liverpool, Birmingham e Bristol an Anghiltèra, Cardiff, la capital dël Gàles, Edimborgh -la capital- e Glasgow an Scòssia, Belfast, la capital dl'Irlanda dël Nòrd.

Evolussion demogràfica[modìfica | modifiché la sorgiss]

La popolassion a l'era 'd 59,8 milion d'abitant ant ël 2004 e ëd 62 milion ant ël 2009.

Organisassion polìtica[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël castel ëd Windsor, residensa dla regin-a

Forma dlë stat[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël Regn Unì a l'é na monarchìa costitussional; dal 1952 ël cap dlë stat a l'é l'argin-a Elisabeta II.

Forma ëd govern[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ël Regn Unì a l'é na democrassìa parlamentar. Ël parlament a l'ha doi branch: la Ca dij Comun (elegiùa a sufrage universal) e la Ca dij Lord, con 1223 segg, dont 752 a son arditari, 26 a van al clero anglican (dont j'arsivësco ëd Canterbury e York), 435 a son nominà dal re sensa che la caria a peussa esse ardità.

Ël Regn Unì a l'ha nen na constitussion, ma as res ansima a 'd laj fondamentaj che a ancaminé dal sécol ch'a fa XIII a l'han limità sempe 'd pì ël podèj dij monarca.

Ël re a l'é Carl III dël Regn Unì (dal 2022).
Ël prim ministr a l'é Liz Truss (dal 2022).

Conomìa[modìfica | modifiché la sorgiss]

La moneda dël Regn Unì a l'é la sterlin-a. J'amportassion dla nassion a ven-o për ël 53,3% da l'Union Europenga, për ël 13,6% da jë Stat Unì, për ël 17,6% daj pais an dësvlup. J'esportassion a van për ël 57,7% ant l'Union Europenga, për ël 13,3% ant jë Stat Unì, për ël 17,1% ant ij pais an dësvlup. Dël 2012 l'1,72% dël prodot anterior ëspòrch a l'é stàit dedicà a l'arserca e al dësvlup; sempre dël 2012 ël passiv pùblich a l'é stàit anviron dl'8% dël prodot anterior ëspòrch (scond ël Fond monetari antërnassional).

Anliure esterne[modìfica | modifiché la sorgiss]