Bernard Stasi

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Òm polìtich.
Bernard Stasi a l'era nà ai 4 ëd luj 1930 a Reims, fieul d'imigrà: sò pare a l'era nassù an Catalògna, soa mare a Cuba. A l'ha fàit ij sò studi a la Scòla nassional d'aministrassion.

Vers la fin dj'agn 1960 a decid d'intré an polìtica, an intrand ant ël Sènter democrassìa e progress (CDP), un partì ch'a l'ha përmetuje ëd fé cariera lassandje bastansa indipendensa. Dël 1968 a l'é stàit elegiù diputà dla Marna (a lo restrà findi al 1973, peui dal 1978 al 1993). Ansema a Jacques Duhamel e Joseph Fontanet a l'é ëd la partìa ëd sentrista che dël 1969 as buto da la part ëd Georges Pompidou. Mersì a sòn, ant l'avril 1973, ant ël second goern ëd Pierre Mesmer a dventa ministr dij dipartiment e teritòri dëdlà dël mar. An cost moment a l'é considerà tanme un-a dle stèile montante dël sènter-drita. Tutun a resta ministr mach óndes mèis e ëd mars 1974 a dev chité ël goern, avenda contra l'ala pì conservatris ëd la magioransa ch'a sopòrta nì soa volontà arformatris ant ij DOM-TOM, nì soa condana dël colp dë stat d'Augusto Pinochet an Cile.

Àutri ufissi

Dël 1970 a l'é elegiù sìndich d'Épernay (a lo resta fin-a al 1977, peui torna dal 1983 al 2000). Dal 1981 al 1988 a l'é pressident dël consèj regional ëd Champagne-Ardënne; dal 1994 al 1998 diputà europengh.

Dël 1998 Jacques Chirac e Lionel Jospin as son trovasse d'acòrd për che Stasi a dventèissa Mediator ëd la repùblica; a lo restrà findi al 2004. Dël 2003 a l'é nominà pressident ëd l'ansidita comission an sl'aplicassion dël prinsipi ëd laicità ant la repùblica.
Doe laj a son ëvnùite fòra ëd fasson direta dai rapòrt dont Stasi a l'é stàit relator: cola dij 15 mars 2004, ch'a proibìa dë smon-e dij segn religios evident a scòla, e cola dij 30 dë dzèmber 2004 ch'a l'ha creà l'Àuta autorità ëd lòta contra le discriminassion e për l'ugualiansa (Halde).

Soe posission polìtiche

Vàire vire Bernard Stasi a l'ha pijà dle posission ch'a son nen piasùe an sò pròpi camp. A l'inissi dij set agn ëd Valéry Giscard d'Estaing, an sël Monde dij 13 dë dzèmber 1975, a fortiss che ël pressident a l'é mnassà dal dobi diav ëd l'autoritarism e ëd l'imobilism. A la fin ëd j'agn 1970, da banda ëd pòchi parlamentar ëd drita, as diciara a pro dl'abolission dla pen-a ëd mòrt.

A parte da j'inissi dj'agn 1980, Stasi as angagia ëd fasson gorëgna contra ël Front nassional; na posission ch'a fa an manera che ai 9 d'otóber 1986 ij diputà lepenista a voto ël sossialista Roland Dumas për ampeceje ëd rivé a la pressidensa dla comission dj'afé strangé ëd la ciambrea nassional.
A sosten ëdcò ël drit ëd vot për jë strangé.

Bernard Stasi a l'ha ëdcò pressiedù për tant temp la Federassion fransèisa ëd corsa d'orientament.
A l'é mòrt a Paris ai 4 ëd maj 2011 dle conseguense dla maladìa d'Alzheimer.

Euvre prinsipaj

Le piège (con Olivier Stirn)