Bruno Zevi

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Architet e scritor. Bruno Zevi a l'é nassù 'l 22 Gené 1918 a Roma e ambelelà a l'é mòrt ai 9 Gené 2000. A l'é conossù për sò ròl ëd teòrich d'architetura ant ël Moviment Modern e ant ël sucessiv Pòst-modernism.

Vita e pensé[modìfica | modifiché la sorgiss]

Furnì 'l Liceo al Tasso ëd Roma dël 1933, andoa a l'ava avù 'me cambrada Paolo Alatri e Mario Alicata, a s'anscriv a la facoltà d'architetura dl'Università ëd Roma. Tutun për le lej contra j'ebreo a dev bandoné jë studi e andé prima a Londra e peui ant jë Stat Unì. As làurea a la Graduate School of Design ëd l'Università ëd Harvard, che an col moment a l'era dirigiùa da Walter Gropius. Dël 1940 a l'ha marià la giornalista e scritris Tullia Calabi, mentre ch'a dëscurvìa an América l'euvra ëd Frank Lloyd Wright, ch'a l'é vnùa ël fondament ëd soa atività a favor dl'architetura orgànica. Zevi a l'é tornà a Londra dël 1943, an travajand 'me tradutor durant la guèra.

Dël 1944 a l'ha fondà l'Associassion për l'Architetura Orgànica (APAO) e l'ann dòp l'arvista Metron-Architecture a arpija sò lìber Verso un'architettura organica, ch'a lo rend avosà an tut ël mond. Dël 1945 Zevi a ven professor dë stòria dl'architetura a l'Università ëd Venessia, peui professor a l'Università ëd Roma e mèmber dl'Academia Antërnassional d'Architetura (IAA) a Sòfia, an Bulgarìa. Dal 1955 a l'é stàit n'editorialista dl'arvista L'Espresso. A l'era 'dcò partissipant ativ dla comunità ebrea italian-a e a l'ha pijà part a j'assion anti-fassiste ant ël moviment Giustizia e Libertà. A l'é stàit ativ ant ël Partito d'Azione, ant ël partì Unità Popolare e ant ël partì radical italian, che a l'ha arpresentà a la Ciambrea dij Diputà dal 1987 al 1992. Dal 1954 fin-a a soa mòrt dël 2000 a l'ha publicà soa arvista L'architettura. Cronache e storia.

Il linguaggio moderno dell'architettura (Ël langagi modern dl'architetura) a l'é un-a dle publicassion pì amportante ëd Zevi. Ant ës lìber chiel a smon set prinsipi o "contra-nòrme" për capì 'l langagi dl'architetura creà da Le Corbusier, Gropius e Mies van der Rohe, e Wright. Ës lengagi a rampiassa col clàssich dla École des Beaux-Arts ëd Paris, con soa neuva atension ai prinsipi d'órdin, proporsion e simetrìa, a l'é na via alternativa për comuniché denotà da: na lìbera antërpretassion dij contnù e dle fonsion, ël marché la variassion e la dissonansa, na dinàmica ëd vision multidimensional, l'antërassion dj'element, l'union d'angegnerìa e progetassion, jë spassi abitativ progetà për antëragì con sò ambient. Antissipand j'inovassion dl'architetura pòst-moderna, Zevi a sosten la complicassion e l'evolussion, contra l'unità ch'a bogia nen. An dzorpì a studia ant la storiografìa tùit j'element ch'a l'han portà al langagi architetònich modernista, për capì com a l'é podusse compì 'l process d'inovassion dl'architetura.

Ant sò lìber Saper vedere l'architettura (1948, Savèj vëdde l'architetura), a dis che lë spassi a l'é fondamental për la definission e l'apressiament dl'architetura. Zevi a l'ha 'dcò pijà part a l'anfluent Simpòsi Antërnassional d'Architetura a l'Università técnica ëd Vien-a (Technische Universität Wien) dël 1984, dont ël tema a l'era Mensch und Raum (Òm e spassi). A sta conferensa a l'han partissipà 'dcò Frei Otto, Paolo Soleri, Dennis Sharp e Pierre Vago. La crìtica ëd Zevi contra minca tendensa dij modernista a j'arciam classicista a l'era ansì tant convinta ch'a andasìa 'dcò contra coj che 'd pì a amirava:

« Quand Gropius, Mies e Aalto a l'han batì d'edifissi simétrich a l'é stàita na resa. Agend nen conforma 'l còdes modern, a son vnù fiap e a son artornà an sla fàuda familiar dël classicism »

Euvre[modìfica | modifiché la sorgiss]

  • Verso un’architettura organica, Einaudi, Turin 1945
  • Saper vedere l’architettura, Einaudi, Turin 1948
  • Storia dell’architettura moderna, Einaudi, Turin 1950
  • Architecture as Space: How to Look at Architecture, Horizon Press, New York 1957
  • Michelangelo architetto, con l'agiut ëd P. Portoghesi, Einaudi, Turin 1964
  • Erich Mendelsohn Opera Completa, Etas Kompass, Milan 1970
  • Il linguaggio moderno dell'architettura, Einaudi, Turin 1973

Anliure esteriore[modìfica | modifiché la sorgiss]