Carolin-a dël Nòrd

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Posission dlë Stat

La Carolin-a dël Nòrd a l'é në stat federal djë Stat Unì. A l'ha na surfassa ëd 139.509 km² e na popolassion d'8.541.221 abitant.

A resta ant la macroregion ciamà comunement Sud (South). A confin-a a nòrd con la Virginia, a òvest con ël Tenessì, a sud con la Geòrgia e la Carolin-a dël Sud, a est con l'Océan Atlàntich.

La capital a l'é Raleigh (276.093 abitant). La sità pì popolà dlë stat a l'é Charlotte (614.330 abitant). Àutre sità con pì che 100.000 abitant a son Greensboro, Durham, Winston-Salem, Fayettesville e Cary.

Drapò dlë Stat
Ansëgna dlë Stat

Stòria[modìfica | modifiché la sorgiss]

J'orìgin[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ij prim ansediament an Carolin-a dël Nòrd destinà a duré a son ëstàit creà da 'd gent dla Virginia ant ël 1653 an sle rive dij fium Chowan e Roanoke, ant un distret ciamà Albemarle (an onor dël duca d'Albemarle). Chèich agn pì tard, dla gent dla Neuva Anghiltèra a l'ha tirà su n'ansediament, tòst bandonà, an sël fium Cape Fear. Dël 1665, John Yeamans, un nòbil anglèis ampoverisse, a l'é rivà da le Barbados con na companìa ëd piantador e a l'é gionzusse a la pòca gent dla Neuva Anghiltèra ch'a l'era restà an sël fium Cape Fear. Ël distret a l'é stàit ciamà Clarendon.

Antratant, dël 1663 Carl II a l'ha emanà un papé ch'a garantìa a eut dij sò favorì (lord Ashley Cooper, ël cont ëd Clarendon, ël duca d'Albemarle, lord Craven, lord John Berkeley, sir George Carteret, sir William Berkeley e sir John Colleton) ël grand teritòri a sud dla Virginia. Doi agn apress ël papé a l'é stàit ëslargà e a son ëstàit definì ij termo: ël teritòri a së spantiava da 29 gré ëd latitùdin nòrd findi a 36 gré e 30 minute, visadì ël confin meridional dla Virginia; e da l'Océan Atlàntich a est al Mar dël Sud (l'Océan Passìfich) a òvest. Ël goern ch'a l'era creà a l'era modlà conforma a col dël palatinà ëd Durham.

A l'é belfé che a ciamé 's pais Carolin-a a fussa stàit sent agn prima Ribault, an onor ëd Carl IX ëd Fransa; comsëssìa adess ël nòm a l'é stàit goernà an onor ëd Carl II d'Anghiltèra.

Dël 1688 ij propietari a l'han mandà Seth Sothel a goerné la colònia, ma apress sinch agn ëd goern gram chiel-sì a l'é stàit esilià.

Le doe Carolin-e[modìfica | modifiché la sorgiss]

La colònia Albemarle e n'àutra creà a le boche dij fium Ashley e Cooper, lontan-e l'un-a da l'àutra vàire senten-e ëd chilòmeter, a l'han ancaminà a esse ciamà Carolin-a dël Nòrd e dël Sud. Ij sò goern a son ëstàit combinà ant un sol e dël 1695 John Archdale a l'é vnù goernador dle doe Carolin-e e sòn a l'ha anandià un perìod ëd benesse.

Dl'otonn 1711 vàire tribù 'd nativ guidà dai Tuscarora a l'han fàit un grand massacri ëd colon. La gent dla colònia a l'é mobilisasse, giutà da coj dla Carolin-a dël Sud e guidà dai colonej John Barnwell e James Moore, e an na gròssa bataja davzin al Neuse a l'han crasà quat-sent guerié indian.
Ij Tuscarora, dont ij cé a vnisìo da New York, a l'han bandonà soe tère meridionaj dël 1714, për torné ant ij teritòri dij sò grand. A son gionzusse a j'Irochèis (le Sinch nassion ëd New York) e cola confederassion a l'é vnùita a esse conossùa tanme le Ses nassion.

La separassion antra le doe Carolin-e a l'é avnùita ant ël 1729.

La secession[modìfica | modifiché la sorgiss]

Ai 20 ëd maj dël 1861, la Carolin-a dël Nòrd a l'é separasse da l'Union.

Organisassion polìtica[modìfica | modifiché la sorgiss]

La goernadris a l'é Christine Gregoire.

La Carolin-a dël Nòrd a contribuiss con 15 grand eletor a j'elession pressidensiaj dl'Union.