Jacobus Johannes Pieter Oud
 |
Vos an lenga piemontèisa |
| Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì. |
 Architet. Oud a l'ha batì 'd quarté popolar ch'a arpresento bin l'angagg d'arserca ética e estética dj'avanguardista dël Moviment Modern: le cà ovriere dë Spangen (1918-1919) e Kiefhoek (1925-1927) a Rotterdam, ij distrèit ovrié ëd Hoek Van Holland (1924) e le cà mìnime pr'ël quarté Weissenhof a Stocarda (1927). Coste euvre, anreisà ant la tradission motobin evolvùa dj'abitassion olandèise, a l'han dle composission armoniose dj'interior e dle rissadure bianche anté ch'a arsàuto le ciambran-e dle pòrte e dle fnestre, piturà con le tinte primarie ëd Mondrian. L'euvra prinsipal ch'a lo gropa ai neoplasticista a l'é 'l Cafè De Unie, dël 1924, a Rotterdam, che tutun a l'ha l'element tridimensional dl'ansëgna che Mondrian a l'ha maj apressià, dagià che soa art a l'era an doe dimension. Sti arzultà a ven-o da na longa arflession e studi dl'abitassion, con na conossensa ancreusa dle pì recente arserche antërnassionaj dël setor; an efet Oud, già dnans soa partissipassion a l'architetura neoplasticista a l'avìa studià l'architetura dle cà anglèise e j'esperiment american ëd Frank Lloyd Wright. Sj'arviste american-e dël 1932 a l'era considerà un dij quatr pì grand architet modern (con Ludwig Mies van der Rohe, Walter Gropius e Le Corbusier) e a l'é stàit ancludù ant la mostra antërnassional ëd Philip Johnson sl'architetura antërnassional. Johnson a l'ha mantnù ij contat con Oud për passeje dij travaj comissionandje pr'esempi na vila për soa mare (peui nen realisà) e spediendje, durant la guèra, dij causset e 'd gome da biciclëtta da la Mérica. Ant j'agn 1930 a l'ha fàit sòj pròpi studi e a l'ha dàit soa antërpretassion dël De Stijl e soa dëscomposission dlë spassi, slontanandse 'n pòch daj precet originaj, e a l'é restà gropà a costa soa idèja ëdcò dòp avèj chità sò travaj ant la comun-a ëd Rotterdam, e tornand a sòj travaj privà, dël 1933. Finìa la sconda guèra mondial, dël 1945, cand a son stàite publicà dle fòto dël neuv ufissi sentral dla Shell a L'Aja da chiel batì dël 1941, la stampa architetural a l'ha condanalo con sarcasm për l'usagi d'ornament (ciamà "brodarìe"), përchè le decorassion a son contra lë spìrit modernista. Dòp la guèra a l'ha progetà 'dcò ël monument nassional aj mòrt olandèis a Àmsterdam e peui ël monument sël brich Grebbeberg. Da autònom as arcòrdo soe euvre ëd Palass Shell a L'Aja (1938-1942), ël sanatòri për pcit a Arnhem (1952-1960), ël Palass dël Goern për la provinsa dl'Olanda dël Sud (1952-1965), ël sénter coltural a L'Aja (1956-1958) e 'l Palass dla Comun-a a Utrecht (1962).
|
